سرقت علمی

مراد از سرقت علمی مطابق کمیته اخلاق بین‌‌المللی نشر (Cope) این است که نویسنده، مطالب یک اثر چاپ شده یا نشده مانند: مقاله، کتاب، پایان نامه و ... را عیناْ یا با تغییر در عبارات؛ ولی با حفظ سبک نگارشی نویسنده اول یا با عبارت و سبکی متفاوت بدون استناد به منبع اصلی در مقاله خود ذکر کرده باشد یا ایده دیگران را بدون استناد به منبع اصلی در مقاله خود ذکر کرده باشد.

در سرقت علمی تفاوتی نمی‌‌کند نویسنده مطالب چاپ شده قبلی خود را بدون استناد به اثر اولیه مجدداً به چاپ برساند یا مطالب چاپ شده یا چاپ نشده دیگران را بدون استناد به اثر اولیه مجدداً به چاپ برساند. در هر صورت استفاده از اثار دیگران بدون آن‌‌که به آنها ارجاع داده شود و تلقی آن به عنوان اثر خود، «سرقت علمی» محسوب می‌‌گردد.

مجله «مطالعات تاریخی جهان اسلام » تلاش دارد تا از هر نوع سرقت علمی در مقالات پیشگیری کند. از این رو همه مقالات، پیش از مرحله داوری  از طریق نرم افزار سمیم نور مشابهت‌‌یابی می‌‌شوند. در صورتی که مشخص شود در مقاله سرقت علمی صورت گرفته است، مقاله رد می‌‌شود و اگر پس از انتشار مقاله مشخص شود که نویسنده‌‌ای مرتکب سرقت علمی شده است، مطابق قوانین با برخورد خواهد شد.

سیاست سرقت ادبی

اقتباسی نزدیک از افکار و اظهارات سایر نویسندگان، کپی‌‌برداری در بیان عقاید، تشابهات ساختاری در متن یا نسبت دادن نظرات و نتایج دیگران بدون ارجاع مناسب و یا معرفی آن به عنوان پژوهش علمی اصیل، سرقت ادبی محسوب می‌‌شود و سیاست این مجله «مبارزه با سرقت ادبی» است. برای این منظور شباهت از طریق سامانه سمیم نور انجام می‌‌شود.

سرقت ادبی به سادگی یعنی: استفاده از اثر دیگری بدون نسبت دادن به آن‌‌ها یا ارائه ایده موجود از شخص دیگری به عنوان اثری جدید و بدیع.

تمام موارد زیر سرقت علمی محسوب می‌‌شوند:

1. جا زدن اثر دیگران به عنوان اثر خویش
2. کپی کردن کلمات یا ایده‌‌های شخص دیگری بدون انتساب
3. دادن اطلاعات نادرست راجع‌‌به منبع
4. تغییر کلمات اما کپی کردن ساختار جمله یک منبع بدون ذکر استناد و انتساب
5. کپی کردن تعداد زیادی از کلمات یا ایده‌‌ها از یک منبع که بیشتر اثر شما را تشکیل می‌‌دهد، چه استناد دهید چه ندهید.

تصاویر و اَشکال: استفاده از تصویر، شکل و نمودار در اثر خود بدون دریافت مجوز مناسب و ارائه استناد مناسب، سرقت ادبی است. نویسندگان باید در صورت لزوم برای استفاده از هر یک از تصاویر، اَشکال و أمثالهم از صاحب اثر، اجازه کتبی أخذ نمایند.

بررسی شباهت توسط سامانه سمیم نور و ایران داک

خط مشی مجله مطالعات تاریخی جهان اسلام  «مبارزه با سرقت علمی» است. برای این منظور تطبیق از طریق سامانه صمیم نور و ایران داک صورت می‌‌گیرد.

سیاست و اقدام علیه سرقت ادبی

مجلات بررسی شباهت را بر روی هر مقاله پیش از فرآیند بررسی دوسویه انجام می دهند و مراحل زیر بر اساس محتوای شباهت انجام می‌‌شود:

1. در صورتی که نسخه خطی شباهت کمتری داشته باشد، برای اصلاح به نویسنده بازگردانده می‌‌شود. نویسنده می‌‌تواند پس از حذف تمام شباهت‌‌ها و کار مجدد روی محتوا، نسخه را دوباره ارسال کند. پس از بازنگری به‌‌منظور جلوگیری از هرگونه سرقت ادبی احتمالی و کپی‌‌برداری از هر گونه اطلاعات منتشر شده، بررسی دقیق بیشتری بر روی نسخه بازْارسال‌‌شده انجام خواهد شد.
2. در صورتی که شباهت محتوا بسیار زیاد باشد، نسخه خطی مردود خواهد بود و امکان تجدید نظر و چاپ وجود ندارد.

در مواردی که سرقت ادبی در مراحل بعدی کشف گردد، کلیه اقدامات مربوط به جرم سرقت ادبی انجام تلقی خواهد شد. اگر گستره‌‌ی سرقت ادبی پس از انتشار بیش از حد تشخیص داده شود، مقاله حذف خواهد شد.

توصیه برای نویسندگان

1. اشاره همیشگی صحیح به منابع و ایده‌‌ها
2. تکمیل و ارسال اطلاعات کتابشناختی کامل مراجع و مستندات
3. ذکر کلیه منابع ذکر شده در متن در فهرست کتابنامه و بالعکس.
4. استفاده از «نقل‌‌قول» در استفاده از کپی بیش از 6 کلمه متوالی
5. اخذ اجازه از سایر نویسندگان/ناشران به‌‌منظور استفاده مجدد از محتوای حفاظت‌‌شده با حق چاپ