مهاجرت جعافره طالبی به مصر از قرن دوم هجری؛ بررسی علل و پیامدها

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد گروه تاریخ اسلام دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران.

2 دانشیار گروه ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران

10.22034/mte.2024.19565.1856

چکیده

راهبرد مهاجرت یک الگوی کاربردی و تکرار پذیر برای خروج از محیط فشار و با فواید و اهداف متعدد است، در ادبیات قرآن جزو استراتژی های مطلوب و مثبت و توصیه شده می‌باشد. همچنین در سیره پیامبر و تجربه مسلمانان صدر اسلام، یک تصمیم سرنوشت ساز و مفید بوده است و مطالعه ابعاد مختلف آن برای جامعه امروز نیز می‌تواند یک راهکار اجرایی و عنصر رهایی بخش برای شهرهای پر جمعیت ایران و جهان باشد. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای تاریخی به دنبال بررسی وجوه راهبرد مهاجرت در تجربه تاریخی فرزندان جعفر طیار می‌باشد تا علاوه بر روشن نمودن ابعاد تاریخی مسئله مهاجرت جعافره، این هدف را نیز محقق کند که در قدم‌های بعدی بتوان الگویی بومی از علل و پیامدهای مهاجرت‌های تاریخی استخراج نموده و طرح‌ها و راهکارهایی مطابق با وضعیت امروز ما داشته باشد.
این تحقیق یکی از مهمترین علل مهاجرت جعافره طالبی به مصر را درگیری های قومی با عموزادگان حسنی در مدینه می‌داند، وجود فضای بسته از جهت حزبی، عدم آزادی در محیط فشار قبایل متعدد و فضای بسته و سنگین سیاسی نیز از دیگر علل می‌باشند. به دست اوردن فضای باز برای به دست گرفتن ابتکار عمل و پیشرفت در عرصه های مختلف به خصوص زراعت و معیشت، از جمله اهدافی است که ایشان را به مناطق آباد حاشیه نیل در صعید مصر کشاند. از نتایج فرهنگی مهاجرت و اسکان جعافره طالبی در مناطق جنوبی مصر میتوان به ابنیه و مراکز ساخته شده به دست ایشان، ایجاد تمایز به حسب هاشمی بودن و جلب توجه عموم قبایل مستقر و درآمیختگی با ایشان اشاره کرد. از جمله نتایج علمی این مهاجرت دانشمندان متعددی از نسل جعفر طیار هستند که در نقاط مختلف مصر زیسته اند. مهاجرت برای جعافره در زمینه اقتصادی باعث رونق تجارت و کشاورزی شده و در عرصه نظامی، همکاری های موفقی را با قبایل و حکومت های حوالی خود ایجاد کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Jaafrah Talebi's migration to Egypt from the second century of Hijra; Investigation of causes and consequences

نویسندگان [English]

  • mohammad heidari 1
  • Ibrahim Toba Yani 2
1 Master's degree in the Department of Islamic History, Bagheral Uloom University, Qom, Iran.
2 Associate Professor, Department of Communication, Bagheral Uloom University, Qom, Iran
چکیده [English]

Migration strategy is a practical and repeatable model to get out of the pressure environment and with many benefits and goals, it is among the desirable and positive and recommended strategies in the Qur'anic literature. Also, in the life of the Prophet and the experience of Muslims at the beginning of Islam, it was a fateful and useful decision, and studying its various aspects for today's society can also be an executive solution and a liberating element for the densely populated cities of Iran and the world. This article, using the analytical descriptive method and relying on historical library sources, seeks to investigate the aspects of the migration strategy in the historical experience of Jafar Tayar's children, in order to clarify the historical dimensions of Jaafra's migration problem, and to achieve this goal in the next steps to be able to extract a native model from the causes and consequences of historical migrations and have plans and solutions according to our current situation.
This research finds one of the most important causes of Jaafrah Talebi's migration to Egypt to be the ethnic conflicts with Hassani's cousins ​​in Medina, the presence of a closed environment in terms of parties, the lack of freedom in the pressure environment of numerous tribes, and a closed and heavy political environment are also other reasons. Obtaining open space to take initiative and progress in various fields, especially agriculture and livelihood, is one of the goals that brought them to the settled areas along the Nile in Upper Egypt. Among the cultural results of Jaafar Talebi's migration and settlement in the southern regions of Egypt, we can mention the buildings and centers built by him, creating distinction according to Hashemiteness and attracting the attention of all settled tribes and mixing with them. Among the scientific results of this migration are many scientists from the generation of Jafar Tayar who lived in different parts of Egypt. In the economic field, migration for Jaafra has led to the prosperity of trade and agriculture, and in the military field, it has created successful cooperation with the neighboring tribes and governments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jaafra Talebi Egypt
  • migration
  • results of migration
  • consequences and causes of migration
  • Jafar Tayar

Creative Commons License

This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 http://creativecommons.org/licenses/by/4.0

  1. الف. منابع فارسی و عربی

    1. ابن هشام، عبدالملک بن هشام (1361)، سیرت رسول‌الله، رفیع‌الدین اسحاق بن محمد همدانی، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول.
    1. ________________ (1355 ش/ 1936 م) السیره النبویه، حققها و شرحها، محقق؛ مصطفی سقا ابراهیم الابیاری و عبدالحفیظ شلبی، قاهره، مکتبه المصطفی.
    2. ________________ (1392)، سیرت محمد رسول‌الله (از تبار شناسی تا هجرت) مسعود انصاری، تهران، انتشارات مولی.
    3. ارسلان ایلکا، محسن حیدرنیا، صابر اداک (1401) «نمایندگان فرهنگی پیامبر(ص) و کارکرد آنان در گستره دعوت‌گری پیامبر(ص) با رویکرد به رویداد هجرت به حبشه»، فصل‌نامه پژوهش‌نامه تاریخ، شماره 66، بهار.
    4. ای وان وورست (1384)، مسیحیت از لابه لای متون، ترجمه جواد باغبانی و عباس رسول‌زاده، قم، انتشارات موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، چاپ اول.
    5. خلیل، جر، فرهنگ عربی به فارسی، ترجمه سید حمید طبیبیان، تهران، امیر کبیر، چاپ ششم.
    6. دوران، علیرضا (1390)، یونیتارین‌ها، نیستان ادیان و مذاهب، سال دوم، شماره3، پاییز و زمستان، صص 131 - 144
    7. دهخدا، علی اکبر (1339)، لغت نامه (زیر نظر محمد معین) تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
    8. الذهبی، محمد بن احمد بن عثمان (1422)، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، السیره النبویه، تحقیق دکتر عمر عبدالسلام تدمری،بیروت، دار الکتب العربی.
    9. سیف، محسن و فتح‌علی‌زاده، نجمه (1394)، «دشواری ترجمه زبان عرفانی»، نشریه پژوهش‌های ترجمه در ادبیات عربی، شماره 13، پاییز و زمستان، صص 36 - 63.
    10. طبری، ابی‌جعفر محمد بن جریر (1939) تاریخ الامم و الملوک، قاهره، مطبعه الاستفامه بالقاهره،
    11. طه حسین (1339)، آیینه اسلام، محمد ابراهیم آیتی، تهران، شرکت سهامی انتشار.
    12. عابدین، عبدالحمید (بی‌تا)، بین الحبشه و العرب، دار الفکر العربی،
    13. فتحی غیث (2001)، الاسلام و الحبشه عبر التاریخ.
    14. فلیح حنوش، جعفر حسین (1429) جعفر بن ابی‌طالب و دوره فی‌الدعوه الاسلامیه، قم، المعاونیه الثقافیه للمجمع العالمی لاهل‌البیت(ع)،
    15. محمد شلبی (1416 ق/ 1996 م)، حیاه جعفر بن ابی‌طالب ذی الجناحین، بیروت، دار الجیل.
    16. محمد علی اسبر (1991)، بطلا الجهاد و العقیده الشهیدان الخالدان (الحمزه و الجعفر) بیروت، دار الاصاله.
    17. میرزایی، نجف‌علی (1388)، فرهنگ اصطلاحات عربی - فارسی، تهران، فرهنگ معاصر.
    18. نایف منیر فارس (1432 ق/ 2011 م)، عبق الرحاحین فی سیره ذی الجناحین و ال بیته‌ی، مبره الآل و الاصحاب.
    19. یعقوبی بغدادی، احمد بن اسحاق (1429)، تاریخ یعقوبی، قم، الجزء الثانی، دار الزهرا، الجزء الثانی

    ب. منابع انگلیسی

    1. David lee (2015), contextualization of sufi spirituality in seventeenth and eighteenth century china (the role of liu zhi) wipf and stock.
    2. Moses adeleke(2020) .bookreview on models of contextual theology ,olabisi onabanho university,(academia.edu)
    3. Stephen b .bevans (2002) Models of contextual theology,orbis book, ,new york
    4. WIM Raven (1988), some early Islamic texts on the Negus of ABYSSINIA , jornal of semitic studies, xxxiii/2, free university of amesterdam
    5. What is comparative theology.boston theology department (bc.edu
    6. ZEKI saritoprak (2017) an Islamic approach to migration and refugees , john carrol university, faculty bibliographies community homepage,