تبیین موقعیت تجاری و اهمیت اقتصادی شهر بخارا در عصر سامانیان

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه آموزشی تاریخ،دانشکده علوم اجتماعی،دانشگاه محقق اردبیلی،اردبیل، ایران.

2 استادیار گروه آموزشی تاریخ،دانشکده علوم اجتماعی،دانشگاه محقق اردبیلی،اردبیل، ایران..

10.22034/mte.2023.15681.1701

چکیده

این مقاله باتکیه‌بر منابع تاریخی و جغرافیایی درصدد تبیین موقعیت تجاری و اهمیت اقتصادی بخارا در عصر سامانیان است. چرا که بخارا از زمان امیر اسماعیل اول به‌عنوان پایتخت اصلی سامانیان از جایگاه و اهمیت زیادی در سراسر سرزمین‌های شرق جهان اسلام برخوردار بود. به‌طوری‌که از بخارا به دلیل قرارگرفتن در مسیر جاده ابریشم به‌عنوان یکی از کانون‌های اقتصادی و مبادلاتی این دوره یاد می‌شود. با وجود اهمیت فراوانی که شهر بخارا در روابط تجاری و ایجاد پیوندهای اقتصادی با سایر نقاط جهان اسلام داشت، در مطالعات انجام شده پیرامون بخارا غالباً وجه اقتصادی و تجاری آن مورد غفلت واقع شده است. ازاین‌رو این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای درصدد بررسی موقعیت تجاری و اهمیت اقتصادی بخارا در عصر سامانیان است. یافته‌‌های پژوهش حکایت از آن دارد که موقعیت جغرافیایی بخارا به‌عنوان مرکز دنیای شرق خلافت و ایران در کنار اعمال سیاست‌های اقتصادی حکام سامانی در این ناحیه منجر به رونق تجارت و بازرگانی شده بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the commercial position and economic importance of the city of Bukhara in the Samanid era

نویسندگان [English]

  • hassan asadi 1
  • mohsen parvish 2
1 Assistant Professor, Department of History, Faculty of Social Sciences, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran.
2 Assistant Professor, Department of History, Faculty of Social Sciences, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran.
چکیده [English]

Based on historical and geographical sources, this article tries to explain the commercial position and economic importance of Bukhara in the Samanid era. Since Bukhara was the main capital of the Samanids since the time of Emir Ismail I, it had a great position and importance throughout the eastern lands of the Islamic world. So that Bukhara is mentioned as one of the economic and exchange centers of this period due to its location on the Silk Road. Despite the great importance of the city of Bukhara in business relations and creating economic links with other parts of the Islamic world, its economic and commercial aspect has often been neglected in the studies conducted about Bukhara. Therefore, this article tries to investigate the commercial position and economic importance of Bukhara in the Samanid era with a descriptive-analytical method and using library sources. The findings of the research indicate that Bukhara's geographical location as the center of the eastern world of the Caliphate and Iran, along with the implementation of the economic policies of the Samani rulers in this area, had led to the prosperity of trade and commerce.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Trans-Nahar
  • Bukhara
  • Samanians
  • economic prosperity

مراجع

منابع:
1.ابن حوقل،(1366)سفرنامه‏ی ابن حوقل،ترجمه جعفر شعار،تهران،امیر کبیر
 2.ابن خردادبه، عبید الله بن عبد الله‏(1889) المسالک و الممالک، ابن خرداذبه،ترجمه سعید خاکرند،بیروت: دار صادر.
3.ابن زبیر،احمد بن رشید(1984) الذخائر و التحف،تحقیق محمد حمیدالله،کویت: مطبعه حکومه الکویت.
4.ابن فضلان، احمد(1987) سفرنامه ابن فضلان، ترجمه ابوالفضل طباطبایی،تهران: انتشارات شرق.
5.ابن فقیه همدانی، احمد بن محمد(1349) مختصرالبلدان، ترجمه ح.مسعود، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
6.ابوریحان بیرونى، محمد بن احمد(1363) الآثار الباقیة عن القرون الخالیة، ترجمه اکبر داناسرشت،تهران: امیرکبیر.
7.اشپولر،برتولد(1386) تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی،ترجمه جواد فلاطوری و مریم میراحمدی،تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
8.اصطخری،ابو اسحاق ابراهیم بن محمد الفارسی(1340) مسالک و ممالک،به کوشش ایرج‏ افشار،تهران،بنگاه ترجمه و نشر کتاب
9.بارتولد، واسیلى ولادیمیروویچ(1366) ترکستان نامه، ترکستان در عهد هجوم مغول،تهران: آگاه .
10.باسورث،ادموند کلیفورد(2536) تاریخ غزنویان، ترجمه حسن انوشه،تهران: امیرکبیر.
11.بروسوى، محمد بن على‏(1427) أوضح المسالک إلى معرفة البلدان و الممالک‏،به تصحیح مهدی عبدالرواضیة،بیروت: دار الغرب الاسلامی‏.
12.بولنوا، لوس(1383) راه ابریشم،ترجمه ملک ناصر نوبان، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
13.جاحظ، عمرو بن بحر، کتاب التبصّر بالتّجاره (1966 م). تحقیق حسن حُسنی عبدالوهاب. بیروت: دارالکتاب الجدید.
14.جرفادقانی، ابوالشرف ناصح بن ظفر (2537). ترجمه تاریخ یمینی. به اهتمام جعفر شعار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
15.جوینی، عطاملک ( 1367) تاریخ جهانگشای جوینی، تهران، ارغوان
16.جیهانی، ابوالقاسم بن احمد(1368) اشکال العالم، ترجمه عبدالسلام کاتب، تصحیح فیروز منصوری، مشهد، آستان قدس رضوی
17.حدود العالم من المشرق الی المغرب(1361) به کوشش منوچهر ستوده،تهران: کتابخانه طهوری.
18.خسروی، خسرو(بیتا) بخارا ، ولایت و شهری در جمهوری ازبکستان ،دانشنامه جهان اسلام، ج1،تهران: بنیاد دائرة المعارف اسلامی.
19.خیراندیش،عبدالرسول(1380) مسیر تجاری بخارا و خیوه و اهمیت آن در تاریخ تمدن جهانی،پژوهشنامه علوم انسانی،ش 30،صص 1-14.
20.راوندی، مرتضی(1354)تاریخ اجتماعی ایران، ج3،تهران: امیرکبیر.
21.سمعانی، عبدالکریم( 1419) الانساب، به تصحیح عبدالله عمر الباوری، بیروت: دارالفکر.
22.عوفی، محمد (1906 م). لباب الالباب. تصحیح ادوارد براون. به اهتمام محمد بن عبدالوهاب قزوینی. لیدن: بریل.
23.فرای،ریچارد(1348) بخارا دستاورد قرون وسطی،ترجمه محمود محمودی،تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
24.قزوینى، زکریا بن محمد(1373) آثار البلاد و اخبار العباد، ترجمه میرزا جهانگیر قاجار،تهران: امیرکبیر.
25.ل‍س‍ت‍ری‍ن‍ج‌، گ‍ای‌(1377) ج‍غ‍راف‍ی‍ای‌ ت‍اری‍خ‍ی‌ س‍رزم‍ی‍ن‍ه‍ای‌ خ‍لاف‍ت‌ ش‍رق‍ی‌،ت‍رج‍م‍ه‌ م‍ح‍م‍ود ع‍رف‍ان‌،تهران: ش‍رک‍ت‌ ان‍ت‍ش‍ارات‌ ع‍ل‍م‍ی‌ و ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌.
26.متز، آدام(1364) تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری، ترجمه غلامرضا ذکاوتی قراگوزلو، تهران: امیرکبیر.
27.مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین(1349) التنبیه و الاشراف، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
28.معین الفقراء، احمد بن محمود(1370) تاریخ ملازاده در ذکر مزارات بخارا، به تصحیح احمد گلچین معانى، تهران:مرکز مطالعات ایرانی‏
29.مقدسی، محمد بن احمد(1361) أحسن التقاسیم، ترجمه على نقى منزوى‏،تهران: شرکت مولفان و مترجمان‏.
نرشخی، محمد بن جعفر(1363) تاریخ بخارا،تهران: توس.30.
31.یاقوت حموى، یاقوت بن عبد الله‏(1380) معجم البلدان ،ترجمه على نقى منزوى‏،تهران:سازمان میراث فرهنگی کشور( پژوهشگاه)
مطالعات تاریخی جهان اسلام

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 25 بهمن 1402

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار