بازکاوی نقش گزاره های تاریخی در نقد محتوایی احادیث

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشیار مجتمع تاریخ، سیره و تمدن اسلامی جامعة‌المصطفی(ص) العالمیة قم، ایران

چکیده

تاریخ و حدیث دو دانش بنیادین ، درهم تنیده و تاثیرگذار در فهم معارف دینی می باشد ، قرآن و روایات به عنوان دو منبع اصلی فهم دین مشتمل برگزارشهای فراوان تاریخی است به گونه ای که بدون مراجعه به آن فهم خیلی از نقل های تاریخی صحیح ممکن نیست ، داستانهای انبیاء ، اقوام گذشته و بسیاری از حوادث در پرتو وحی و کلام معصومان به ما رسیده است ، کتب تاریخی به تدریج به صورت دانشی مستقل شکل گرفت و فراتر از دائره قرآن و حدیث شد . این دانش ارزشمند به مدد فهم حدیث و تشخیص روایات سره از ناسره آمد و خود منبعی برای نقد و بررسی احادیث شد . سال وفات و تولد راویان ، زمان حوادث طبیعی مانند زلزله و سیل ، حوادث و وقایعی مانند جنگ و صلح و دیگر گزارش های تاریخی بستری برای تشخیص روایات معتبر و حذف روایات فاقد اعتبار و رفع تناقض بین احادیث شد سنجش احادیث با تاریخ در کنار معیارهای کلیدی مانند عرضه بر قرآن و سنت ، اجماع ، عقل ، یافته های قطعی علمی و .....به تنهایی معیاری مستقل محسوب می شود که بایستی با رعایت ضوابط و تحفظ بر صیانت حداکثری از حدیث مورد بررسی قرار گیرد .

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reviewing the role of historical propositions in the content critique of hadiths

نویسنده [English]

  • Naser Rafiei Mohammadi
Associate Professor of the Complex of History, Tradition and Islamic Civilization of the Mostafa International Society (PBUH) Qom, Iran
چکیده [English]

History and hadith are two basic sciences, intertwined and influential in understanding religious teachings. The Qur'an and hadiths, as the two main sources of understanding religion, contain many historical reports, so that, it is not possible to understand many correct historical narrations (Revayat) without referring to them. The stories of the prophets, the past tribes and many events have reached us in the light of the revelation (Vahy) and the words of the infallibles. Historical books developed as independent knowledge gradually and went beyond the realm of the Qur'an and Hadith. This valuable knowledge came to the aid of understanding the hadith and distinguishing the true narrations from the false ones and became a source for the critique of hadiths. The year of the narrators' death and birth, the time of natural disasters such as earthquakes and floods, events such as war and peace, and other historical reports became the basis for identifying authentic narrations and removing invalid narrations and resolving contradictions between hadiths. Comparing hadiths with history along with key criteria such as presentation on the Qur'an and Sunnah, consensus (Ejma), reason (Aql), definite scientific findings, etc. is considered as an independent criterion alone which should be examined by observing the rules and preserving the maximum protection of the hadith. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criticism
  • text critique
  • history
  • hadith
  • hadith subject

Creative Commons License

This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 http://creativecommons.org/licenses/by/4.0

قرآن مجید
1- ابن جوزی ، عبدالرحمان بن علی ، الموضوعات ، مدینه ، المکتبه السلفیه 1386 ق
2- ابن خلدون ، عبدالرحمن ، مقدمه ، محمد پروین گنابادی ، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی 1366،ش
3-این عدی ، جرجانی ، ابواحمد عبدالله ، الکامل فی ضعفاء الرجال ، بیروت ، دارالفکر ، 1409 ق
 4-ابن صلاح ، ابوعمرو عثمان بن عبدالرحمان الشهروزی ، علوم الحدیث لابن صلاح ، بیروت ، دارالکتب العلمیه 1416 ق
5-ابن عساکر، ابوالقاسم علی بن الحسن ، تاریخ مدینه دمشق ، بیروت ، دارالفکر ، 1415 ق
6-ابن عبدالبّر ، یوسف ، جامع بیان العلم و فضله ، بیروت ، دارالکتب العلمیه بی تا
7-ابوریه ، محمود ، اضواء علی السنّه المحمدّیه ، قم ، موسسه انصاریان ، 1413 ق
8-احمد امین ، فجر الاسلام ، بیروت ، دارالکتب العربی ، بی تا
9-امینی ، عبدالحسین ، الغدیر فی الکتاب و السنه والادب ، بیروت ، دارالکتب العربی ، 1392 ق
10-بحرانی ، یوسف ، الحدائق الناظره ، قم ، جامعه المدرسین ، 1363 ق
11-بخاری ، محمد بن اسماعیل ، صحیح البخاری ، بیروت ، دارالفکر ، 1401 ق
12- بیضایی ،قاسم ، مبانی نقد متن الحدیث ، قم ، مرکز المصطفی العالمیه ، 1432 ق
13-تستری، محمدتقی ، تهران، مکتبه الصدوق ، مطبعه الحیدری ف 1401 ق
14-جوهری ، اسماعیل بن حماد ، تاج اللغه و صحاح العربیه ، بیروت ، دارالعلم ، 1407 ق
15-جرجی زیدان ، تاریخ تمدن اسلام ، علی جواهری کلام ، تهران ، انتشارات امیرکبیر ، 1345 س
16-حاجی خلیفه ، مصطفی افندی ، کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون ، بیروت ، داراحیاء التواث العربی ، بی تا
17-حاج حسن ، حسین ، نقد الحدیث فی علم الروایه و علم الدرایه ، بیروت ، موسسه الوفاء ، 1405 ق
18- حلبی ، علی بن ابراهیم ، السیره الحلبیه ، بیروت ، دارالکتب العلمیه
19-خویی ، ابوالقاسم ، البیان فی تفسیر القرآن ، بیروت ، دالزهراء ، 1395 ق
20-رفیعی محمدی ، ناصر ، وضع حدیث ، مرکز جهانی علوم اسلامی ، 1385 ش
21-سبحانی ، جعفر ، الحدیث النبوی بین الروایه و الدرایه ، قم ، موسسه امام صادق (ع) 1419 ق
22-سخاوی ، شمس الدین ، الاعلان بالتوبیخ لمن ذمّ اهل التاریخ ، چاپ شده در تاریخ تاریخنگاری در اسلام ، فرانتس ، روزنتال، ترجمه اسدالله آزاد ، مشهد ، آستان قدس رضوی ، 1368ق
23-سیوطی، جلال الدین ، الدّر المنثور ، جده ، دارالمعرفه ، 1365 ق
24-طباطبایی، محمدحسین ، المیزان فی تفسیر القرآن ، تهران، دارالکتب الاسلامیه ، 1372 ش
25-طباطبایی،محمدحسین ، قرآن در اسلام ، قم ، دفتر انتشارات اسلامی ، 1375 ش
26-طبری، محمد جعفر، تاریخ الرسل و الملوک ( تاریخ الطبری) ، بیروت، موسسه الاعلمی ، بی تا
27-فراهیدی ، خلیل بن احمد، کتاب العین ، موسسه دار الهجره ، 1409 ق
28-فرانتس، روزنتال ، تاریخ تاریخنگاری در اسلام، اسدالله آزاد ، آستان قدس رضوی ، 1368 ش
29-قندوزی ، سلیمان بن ابراهیم ، ینابیع الموده لذوی القربی ، قم ، دارالاسوه ، 1416ق
30-کافیجی ، محی الدین ، المختصر فی علم التاریخ ، چاپ شده در تاریخ تاریخ نگاری در اسلام ، فرانتس روز نتال
31-کلینی ، محمد بن یعقوب ، الکافی، تهران ، دارالکتب الاسلامیه ، 1363 ش
32-متقی هندی ، علاء الدین علی ، کنزالعمال ، بیروت ، موسسه الرساله ، 1409 ق
33-مجلسی ، محمدباقر ، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، بیروت ، موسسه الوفاء ، 1403 ق
34-مسلم ، بن الحجّاج القشیری النیسابوری ، صحیح مسلم ، قاهره ، دارالحدیث ، 1402 ق
35-مفید ، محمد بن نعمان ، الارشاد فی معرفه حجج الله علی عبدالله ، قم ، موسسه آل البیت لاحیاء التواث ، 1413 ق
36-میرداماد ، محمدباقر ، الرواشح السماویه فی شرح احادیث الامامیه ، قم ف مکتبه السید المرعشی ، 1405 ق
37-نجفی ، محمدصادق ، سیره در صححین ، بوستان کتاب قم ، 1390ش