نقش زنان درباری در تحولات سیاسی دولت عثمانی از دورۀ سلیمان قانونی تا عبدالحمید دوم

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

2 گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد، ایران

3 استادیار، گروه تاریخ دانشگاه الزهراء تهران، ایران

چکیده

این مقاله با بررسی نقش چهار تن از بانوان برجستۀ دربار عثمانی به نامهای خرّم سلطان، نوربانو، ماه پیکر(کوسم سلطان) و امه دوریوری فرانسوی سعی دارد به تبیین نقش این زنان در تحولات سیاسی بپردازد.علی رغم محدودیت هایی که زنان دربار عثمانی با آن مواجه بودند توانستند در تحولات مهم سیاسی نقش آفرین باشند. تعیین فرزندان خود به جانشینی سلاطین، انتصاب و انفصال وزراء و حاکمان، ترغیب سلاطین در ایجاد روابط حسنه و یا تحریک آنها در حمله به کشورهای همسایه و در نهایت فروش مناصب دولتی در قبال گرفتن رشوه و فساد اداری از مهمترین فعالیتهای سیاسی زنان دربار عثمانی ذکر شده است. با تصویب قانون برادرکشی بدستور محمد فاتح و تایید شیخ الاسلام، هر پادشاهی که بعد از پدر به سلطنت می رسید باید تمام برادران خود را به قتل می رساند. درنتیجه هر یک از زنان سلاطین برای حفظ جان فرزندشان، به هر قیمتی درصدد نفوذ به دربار با هدف به سلطنت رساندن فرزند خود بودند. مطالب با روشی توصیفی-تحلیلی فراهم شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of court women in the political developments of the Ottoman government from the time of Suleiman the Magnificent to Abdul Hamid II

نویسندگان [English]

  • Cobra Shundi 1
  • ahmad kamranifar 2
  • Mohammad Reza Barane 3
1 Department of History, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran
2 Department of History, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad Branch, Iran
3 Assistant Professor and faculty member of Department of History, Faculty of Literature, Alzahra University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

This article examines the role of four prominent women of the Ottoman court named Khorram Sultan, Nourbano, Mah Peykar (Cosm Sultan) and Ume Doriori of France and tries to explain the role of these women in political developments. They were able to play a role in important political developments. Mentioning her children to succeed the sultans, appointing and dismissing ministers and rulers, persuading the sultans to establish good relations or inciting them to attack neighboring countries, and finally selling government positions in exchange for bribes and corruption are among the most important political activities of women in the Ottoman court. Has been. With the enactment of the law of fratricide by the order of Muhammad the Conqueror and the approval of Shaykh al-Islam, every king who came to the throne after his father had to kill all his brothers. As a result, each of the sultans' wives sought to infiltrate the court at any cost in order to save their child. The content is provided in a descriptive-analytical manner.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Court Women
  • Political Developments
  • Ottoman

This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 http://creativecommons.org/licenses/by/4.0

مراجع

  1. الف. کتب فارسی

    1. ابوبکر بن عبدالله (1387)، تاریخ عثمان پاشا: شرح یورش عثمانی به قفقاز و آذربایجان و تصرف تبریز، ترجمه: نصرالله صالحی، تهران: طهوری، چاپ اوّل.

    2. اوزون چارشی لی، اسماعیل حقی (1369)، تاریخ عثمانی از فتح استانبول تا مرگ سلطان سلیمان قانونی، ج2، ترجمه: ایرج نوبخت، تهران: کیهان، چاپ اوّل.

    3. اوزون چارشی لی، اسماعیل حقی (1370)، تاریخ عثمانی، ج3، ترجمه: وهاب ولی، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

    4. اوزون چارشی لی، اسماعیل حقی (1379)، تاریخ عثمانی، ج6، ترجمه: ایرج نوبخت، تهران: کیهان، چاپ اوّل.

    5. اینالجق، خلیل (1388)، امپراطوری عثمانی عصر متقدم (1300-1600)، ترجمه: کیومرث قرقلو، تهران: بصیرت.

    6. بارانی، محمدرضا (1394)، تاریخ امپراتوری عثمانی، قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.

    7. تتوی، قاضی احمد و آصف خان قزوینی (1382)، تاریخ الفی، به تصحیح: غلامرضا طباطبایی مجد، ج8، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

    8. دوگرس، میشل (1392)، شب‌های سرای، ترجمه: عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران: قطره، چاپ بیستم.

    9. دوگرس، میشل (1376)، آخرین سلطان: سرگذشت عبدالحمید دوم سلطان عثمانی، ترجمه: مهدوی و هاشمی‌نژاد.

    10. دوریس، ژرژ (1327ق/ 1288م)، تاریخ حمیدی، ترجمه: علیقلی خان، طهران: مطبعه شاهنشاهی.

    11. روملو، حسن (بی‌تا)، احسن التواریخ، تصحیح: چارلز نارمن سیدن، تهران: انتشارات کتابخانه صدرا.

    12. سرهنگ لاموش (1316ش)، تاریخ ترکیه، ترجمه: سعید نفیسی، تهران: کمیسیون معارف، چاپ اوّل.

    13. سلانیکی، مصطفی (1389)، تاریخ سلانیکی، ترجمه: نصرالله صالحی، تهران: طهوری، چاپ اوّل.

    14. شاو، استانفورد جی (1370)، تاریخ امپراطوری عثمانی و ترکیه جدید، ج1، ترجمه: محمود رمضان‌زاده، مشهد: آستان قدس رضوی.

    15. شاهنده (بی‌تا)، همسایه ما ترکیه، تهران: انتشارات روزنامه سیاسی فرمان.

    16. فرید، محمد بک (ذیقعده 1332)، احسن التواریخ: تاریخ دولت علیه عثمانیه، ترجمه: علی مستوفی اصفهانی، مطبعه برادران باقرزاده.

    17. کین راس، لرد (1373)، قرون عثمانی (ظهور و سقوط امپراطوری عثمانی)، ترجمه: پروانه ستاری، تهران: کهکشان، چاپ اوّل.

    18.  کوئن و همکاران، بروس (1381)، مبانی جامعه‌شناسی، تهران: سمت.

    19.  نسخه 2657 میکروفیلم (تاریخ عثمانی و صفوی و معاصران، مولفی شیعی)، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران.

    ب. عربی

    1. ابوغنیمه، زیاد (1403ق/1983م)، جوانب مضیئة فی تاریخ العثمانیین الاتراک، عمان: دارالفرقان للنشر والتوزیع، الطبعة الاولی.

    2. جاویش، سلیمان بن خلیل (1887م)، التحفة السنیة فی تاریخ القسطنطنیة، بیروت: اصحاب المکتبة العمومیة.

    3. الحسن، عیسی (2009م)، الدولة العثمانیة عوامل البناء واسباب الانهیار، مکتب بیروت: چاپ اوّل.

    4. الحنبلی، شاکر افندی (1331ق)، التلخیص التاریخ العثمانی، دمشق: المکتبة الهاشمیة.

    5. شکیب، ارسلان (1422ق)، تاریخ الدولة العثمانیة، دمشق: دار التربیة.

    6. صابان، سهیل (1421ق/2000م)، المعجم الموسوعی للمصطلحات العثمانیة التاریخیة، ریاض: مکتبة الملک فهد الوطنیة.

    7. الصلابی، محمد (1431ق)، الدولة العثمانیة عوامل النهوض واشباب السقوط، بیروت: مکتبة حسن العصریة.

    8. عثمان اوغلی، عائشه ( 1411ق/1991م)، والدی السلطان عبدالحمید الثانی، عمان: دارالبشیر، الطبعة الاولی.

    9. المحامی، محمدفرید بک (1401ق/1981م)، تاریخ الدولة العلیة العثمانیة، بیروت، دار النفائس.

    10. نجم، زین‌العابدین شمس‌الدین (2010م/ 1430ق)، تاریخ الدولة العثمانیة، عمان: دار المسیرة للنشر والتوزیع، الطبعة الاولی.

    ج. منابع ترکی

    1. ثریا، محمد (1308ق)، سجل عثمانی، استانبول: کتابخانه سلیمانیه.

    2. راشد افندی (1282ق)، تاریخ راشد، ج1، استانبول: بی‌نا.

    3. سامی، شمس‌الدین (1293ق)، مرآت تاریخ عثمانی، استانبول: مطبعه صنایع.

    4. شرف، عبدالرحمن (1310ق)، تاریخ دولت عثمانیه؛ مکاتب عالیه، استانبول: ناشر قره بت مطبعه سی.

    5. غالب، مصطفی (بی‌تا)، مختصر تاریخ عثمانی، کتابخانه سلیمانیه استانبول.

    6. محرری، احمد رشید (1328ق)، آیینه تاریخ عثمانی، استانبول: تفیض کتابخانه سی.

    7. (بی‌تا)، منتخبات تاریخ عثمانی، کتابخانه سلیمانیه استانبول.

    8. نشانچی، محمدپاشا (1290م)، تاریخ نشانچی محمدپاشا، استانبول: کتابخانه سلیمانیه.

    9. نظمی‌زاده افندی(1143ق)، گلشن خلفا، قسطنطنیه: دار الطباعة المعمون.

    د. لاتین

    1. EFENDI, HAYRULLA(1289ق/ 1866م) TARIH-I DEVLET-I ALIYYE-I OSMMANIYYE, ISTANBUL.
    2. M.CAGATAY ULUCAY (2001م) , PADISAHLARIN KADINLARI VE KIZLARI, ANKARA, TURK TARIH KUEUMU BASIMEVI.
    3. OSMANOGLU, AYSE(2007), BABAM SULTAN ABDULHAMID, SELIS KETABLAR.
    4. GULEN, SALIH )2009), TAHTIN KUDRETLI MISAFIRLERI OSMANLI PADISAHLARI, ISTANBUL, YITIK HAZINE YAYINLARI.
    5. M.ZEKI PAKALIN, OSMANLI TARIH DEYIMLERI.
    6. SERTOGLU, MIDHAT, OSMANLI TARIH LUGATI.
    7. Nuri pasa, Mustafa (1296ق/ 1878),Netayicul - vukuat, Istanbul
      1. علی، جواد (1313ق)، MEMALIKI OSMANIYENIN TARIH VE COGRAFYA LUGATI، محمود بک، مطبعة سی.

    ﮬ. مقالات

    1. امامی، محمدتقی (1387)، «نقش سیاسی خرّم سلطان سوگلی سلیمان قانونی در دربار عثمانی»، مسکویه، دانشگاه آزاد ری، ش9، ص4.

     

مطالعات تاریخی جهان اسلام
دوره 9، شماره 18 - شماره پیاپی 18
سال نهم، شماره 18، تابستان 1400
تیر 1400
صفحه 116-139

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار