نتایج و پیامدهای روابط سیاسی قواسم با سلطنت‌ عمان و وهابیان(اواخر‌قرن ‌هجدهم و اوائل ‌قرن نوزدهم)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، ایران.

2 گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، ایران.

3 گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

10.22034/mte.2021.9510.1365

چکیده

اواخر قرن هجدهم و اوائل قرن نوزدهم قدرتی متشکل و متحد از قبائل، تحت عنوان قواسم، ساکن در سواحل شمال ‌عمان (عمان ‌متصالح) و بنادر و جزائر مقابل آن در سواحل جنوبی ایران به وجود آمد. قواسم همزمان با قدرت یافتنشان، خود را مواجه با قدرتهای مدعی و صاحب منافع در منطقه از جمله؛ عمان، وهابیت، بنی‌ یاس و بریتانیا می ‌بینند. ارتباط و تعاملات این قدرت ‌های مدعی و صاحب منافع در منطقه با یکدیگر و به ویژه روابط قواسم با سلطنت عمان و وهابیان، منجر به ایجاد تحولات اساسی و بنیادی در منطقه خلیج فارس شد. در‌ این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از‌ منابع تاریخی‌ و از طریق مطالعه‌ کتابخانه ‌ای به این پرسش اصلی‌ پاسخ داده شده است: پیامدهای روابط سیاسی قواسم با سلطنت عمان و وهابیان چه بوده است؟ نتایج و پیامدهای روابط سیاسی قواسم با سلطنت عمان و وهابیان، تحولات و دگرگونیهایی را در منطقه موجب شد که عمدتاً می‌توان از آنها به عنوان زمینه ‌های سیاسی و اعتقادی، انفصال و جدایی مناطق سواحل عمان شمالی و یا عمان متصالح از بدنه عمان اباضی نام برد که این امر، متعاقباً باعث ایجاد زمینه ‌های شکل‌‌گیری شیخ ‌نشینهای حوزه خلیج ‌فارس شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The results and consequences of Qawasem's political relations with the Sultanate of Oman and the Wahhabis (late 18th and early 19th centuries)

نویسندگان [English]

  • mostafa pirmoradian 1
  • fereshteh boosaidi 2
  • zahra hosein hashemi 3
1 Department of History, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Iran.
2 Department of History, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Iran.
3 Department of History, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

At the end of the 18th century and the beginning of the 19th century, a power was formed consisting of and united tribes, under the name of Qawasem, living in the northern coasts of Oman (reconciled Oman) and the opposite ports and islands in the southern coasts of Iran. At the same time as Qawasem gains power, they find themselves facing the powers that claim and have interests in the region, including; Oman, Wahhabism, Bani Yas and Britain. The relations and interactions of these claimant powers and owners of interests in the region with each other, and especially the relations of Qawasem with the Sultanate of Oman and the Wahhabis, led to the creation of fundamental changes in the Persian Gulf region. In this research, this main question has been answered by descriptive-analytical method and by using historical sources and through library study: What were the consequences of Qawasem's political relations with the Sultanate of Oman and the Wahhabis? The results and consequences of Qawasem's political relations with the Sultanate of Oman and the Wahhabis caused developments and transformations in the region, which can be mainly referred to as the political and religious grounds, the secession and separation of the coastal areas of northern Oman or the reconciled Oman from the body of Oman and this issue subsequently created the grounds for the formation of Sheikhdoms in the Persian Gulf.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qawasem
  • Sultanate of Oman
  • Al-Busaeid
  • Wahhabi
  • reconciled Oman

مراجع

  1. الف. منابع و عربی

    1. ابن رزیق، حمید بن محمد (2001م)، الفتح المبین فی سیره الساده البوسعیدین، تحقیق عبدالمنعم عامر و محمد موسی عبدالله، عمان، وزاره التراث القومی و الثقاقه.
    2. ابن غنام، حسین (1961م)، تاریخ نجد (روضه الافکار والافهام) حرره و حققه ناصرالدین الاسد، قاهره، مطبعه المدنی.
    3. ازکوی، سرحان بن سعید (1986م)، تاریخ عمان المقتبس من کتاب کشف الغمه الجامع الاخبارالامه، حققه عبدالمجید حسیب القیسی، عمان، وزاره التراث القومی و الثقاقه.
    4. بوکهارت، جون لوئیس (1995م)، ملاحظات حول البر و الوهابیین، ترجمه محمد الاسیوطی، بیروت، دار سویدان،.
    5. پالگریو، ولیم جی فورد (2001م)، وسط الجزیره العربیه و شرقها، ترجمه صبری محمد حسن، مصر، المجلس الاعلی للثقافه.
    6. خروصی، سلیمان بن خلف (2002م)، ملامح من تاریخ عمان، الطبعه‌الثالثه، عمان، مکتب الضامری للنشر و التوزیع.
    7. خورموجی، میرزا جعفرخان (1380)، حقایق نگار، نزهت الاخبار، تصحیح سید علی آل داوود، تهران، سازمان چاپ و انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    8. روندو، پی یر (1378)، اسلام در شبه جزیره عربستان، ترجمه دکتر اسدالله علوی، مشهد، آستان قدس.
    9. زرکلی، خیرالدین بن محمود (2002م)، الاعلام، بیروت، دارالعلم للملایین.
    10. سالمی، عبدالله بن حمید [بی‌تا]، تحفه الاعیان بسیره اهل عمان، المنشیه بالقلعه بمصر، مطبعه الامام شارع قرقول.
    11. سعدالدین، ابراهیم (1998)، معجم الشرق‌الاوسط، بیروت، دارالجیل.
    12. العابد، صالح محمد (1976م)، دور القواسم فی‌الخلیج العربی، بغداد، مطبعه العانی.
    13. العقاد، صلاح [بی‌تا]، التیارات السیاسیه فی خلیج العربی، قاهره.
    14. غباش، حسین عبیدغانم [بی‌تا]، عمان‌الدیم و قراطیه الاسلامیه، مترجم انطون حمصی، دارالحدید.
    15. شیخ منصور، فینزنزو (1988م)، تاریخ سید سعید سلطان عمان، ترجمه محمود فاضل، بیروت، الدارالعربیه للموسوعه.
    16. لوریمر، دلیل الخلیج [بی‌تا]، طبع علی نفقه الشیخ خلیفه بن حمد آل‌ثانی، طبعه جدیده بمکتب صاحب‌السمو امیر دوله قطر.
    17. المغیری، سعیدبن علی (2001م)، جهینه الاخبار فی‌تاریخ زنجبار، تحقیق محمدعلی الصلیبی، عمان، وزاره التراث القومی والثقافه.
    18. لمع‌الشهاب [بی‌تا]، فی سیره محمد بن عبدالوهاب، تحقیق احمد مصطفی ابوحاکمه، بیروت.
    19. مینورسکی (1363ش)، تاریخچه نادرشاه، ترجمه رشید یاسمی، تهران، انتشارات کتاب‌های سیمرغ.
    20. ویلسون، آرنولد (1366ش)، خلیج فارس، مترجم محمد سعیدی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
    21. ویلکینسون، جان. سی (1379ش)، تغییر و تداوم در عمان، زیر نظر پل بون آنفان، مشهد، انتشارات آستان قدس.

     

    ب. منابع لاتین

     

    1. Hawley, Donald, the trucial states, Georg Allen & unwin LTD, London, 1970.
    2. S.B, counries and tribes of the persien gulf, frank cass & co – LTD, London, W.C.I,1966
    3. j.G.Gazetteer of the Persian gulf Oman and centeral Arabia. Holand, ,1970.
    4. Charles.R, History of the Indian navy 1613-1862, vol.1, London, 1877.
    5. Kelly John. B.A, Britain and the Persian gulf 1795-1880,Oxford, 1968.
    6. Belgrave, sir charles, The Pirate coast, Libraie Du Libraie Du Liban Beirut, 1972.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار