پیامدهای نخستین حضور رسمی انگلیس در افغانستان (1839-1842م)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین، ایران. areefyreza@yahoo.com

2 دانشجوی دکترای تاریخ دانشگاه بین‏المللی امام خمینی و استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید ربانی کابل، افغانستان. poor_amlashi@yahoo.com

3 استاد یار گروه تاریخ دانشگاه غور، افغانستان. musalali2020@gmail.com

چکیده

در سال‏های 1839- 1842م/ 1255-1258 ق. نظامیان هند بریتانیا در پی عهدنامۀ مثلث لاهور که بین شاه شجاع حاکم تبعیدی افغانستان، رنجیت سنگ فرمانروای مقتدر پیشاور و الفنستن[1] نماینده سیاسی دولت بریتانیا به امضا رسید، رسماً قدم در خاک افغانستان گذاشتند. ورود رسمی نظامیان انگلیس با واکنش منفی نظام قبیله­ای این کشور مواجه شد. بریتانیا پس از سه­سال حضور رسمی با تلفات سنگین­نظامی مجبور به ترک افغانستان­گردید؛ اما پی‏آمدهای عمیق فرهنگی، اجتماعی و سیاسی برجای گذاشت. این مقاله در صدد است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی مهمترین پی‏آمدهای حضور رسمی نظامیان انگلیسی را در ابعاد مختلف مورد ارزیابی قراردهد. به نظر می­رسد یکی از پی‏آمدهای­آن شکل گرفتن تصویر خشن و ظالمانه، از تمدن و فرهنگ غربی در افکار عمومی است که باگذشت سه قرن، جدال سختی بین ارزش‏های تمدن غرب و باورهای سنتی جریان دارد، در این جدال، نه فرهنگ غربی حاکم شد و نه افغانستان به سنت‏های ماقبل مدرنیته بازگشت؛ بلکه همواره در برزخی از سنت و تجدد باقی ماند. یافته­ها نشان می‏دهد دومین پی‏آمد آن شکل­گیری نظم اجتماعی جدید در نتیجۀ تعیین مرزهای سیاسی و سومین پی‏آمد این حضور نظامی رشد و گسترش فرهنگ ناسیونالیستی در ابعاد مختلف بود.  
 
[1] . Elphinstone.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The consequences of the first British official presence in Afghanistan (1842-1839 AD)

نویسندگان [English]

  • Nasrolah pour pohammadi amlashi 1
  • reza arefi 2
  • musa lali 3
1 Associate Professor, Department of History, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran. areefyreza@yahoo.com
2 Ph.D student of history at Imam Khomeini International University and assistant professor of the history department of Shahid Rabbani University, Kabul, Afghanistan. poor_amlashi@yahoo.com
3 Assistant Professor of the Department of History, Ghor University, Afghanistan. Musalali2020@gmail.com
چکیده [English]

In the years 1839-1842 / 1255-1258 A.H. Following the Lahore Triangle Treaty, which was signed between Shah Shuja, the exiled ruler of Afghanistan, Renjit Sing, the powerful ruler of Peshawar, and Elphinston, the political representative of the British government, the British Indian troops officially set foot in Afghanistan. The official arrival of the British military was met with a negative reaction from the tribal system of this country. Britain was forced to leave Afghanistan after three years of official presence with heavy military casualties; But it left deep cultural, social and political consequences. This article intends to use the descriptive-analytical method to evaluate the most important results of the official presence of the British military in different dimensions. It seems that one of its consequences is the formation of a harsh and oppressive image of Western civilization and culture in the public opinion. After three centurires, a tough battle is going on between the values ​​of Western civilization and traditional beliefs. Western culture did not rule, nor did Afghanistan return to pre-modern traditions; Rather, it always remained in the purgatory of tradition and modernity. The findings show that the second result was the formation of a new social order as a result of the determination of political boundaries, and the third result of this military presence was the growth and expansion of nationalist culture in different dimensions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Afghanistan
  • England
  • the consequences of British military presence
  • war and nationalism

Creative Commons License

This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 http://creativecommons.org/licenses/by/4.0

  1. بارفلید، توماس (1398). تاریخ سیاسی و فرهنگی افغانستان، مترجم: عبدالله محمدی، تهران، انتشارات عرفان.
  2. برنس، الکساندر (2018م). سفرنامه برنس در در بخارا، مترجم: دکتور لعل زاد، لندن، بی‏نا.
  3. بلیو، اچ دبلیو (1879). افغانستان و افغان‏ها، لندن بی نا.
  4. چهرقانی، رضا (1384). از حنجره ها‏ی شرقی «جمال شناسی شعر مهاجرت افغانستان»، فصل نامه شعر، شماره 43؛ کیهان فرهنگی، 1383.
  5. خواجه یف، مراد بابا (1960م). مردم افغانستان در راه استقلال- 18391842، گزارنده عزیز آریافر، مسکو، پژوهشگاه علوم اتحاد شوروی، پژوهش‏کده خاورشناسی.
  6. دلجو، عباس (1396). هزاره‏ ‏ها و حاکمیت ها‏های استبدادی در در صدسال اخیر، 2جلد، کابل، انتشارات مقصودی.
  7. دولت آبادی، بصیراحمد (1385). هزاره­ها از قتل عام تا احیایی هویت، قم، خدمات کمپیوتری عظیمی.
  8. رشتیا، سید قاسم، (1336). افغانستان در قرن نزده، کابل، مطبعه دولتی.
  9. روبرتز، ج. ام (1385). تاریخ مختصر جهان، ترجمه محمد علی طالب زاده، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  10. علی آبادی، علیرضا (1372). افغانستان، تهران، وزارت امورخارجه، چاپ سوم.
  11. غبار، میرغلام محمد (1391). افغانستان در مسیرتاریخ (جلد1)، بی جا، انتشارات محسن.
  12. فرهنگ، میرمحمد صدیق (1367). افغانستان در در پنج قرن اخیر، چاپ دوم، پشاور، انتشارات احسان الله مایار.
  13. الفنستون، مونت استوارت (1376). افغانان (گزارش سلطنت کابل)، مترجم: محمدآصف فکرت، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
  14. کاتب، فیض محمد (1391). سراج التواریخ (ج3، بخش دوم)، تهران، انتشارات عرفان.
  15. کاتب، فیض محمد (1393). سراج التواریخ (ج4، بخش نخست)، کابل، انتشارات امیری.
  16. کارلوترنزیو، پیو(1359). رقابت‏های انگلیس و روسیه در افغانستان و ایران، ترجمۀ عباس آزرین، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  17. کشمیری، موهن لال (1394). زندگی امیردوست محمد خان (ج1)، مترجم: سید خلیل الله هاشمیان، نشر دوم، بی نا.
  18. معادیخواه، عبدالمجید و دیگران (1387). میزگرد برسی مطبوعات فارسی افغانستان از ابتدا تا 1307، مجله روش شناسی تاریخ شفاهی، شماره 89-90.
  19. موسوی، سید عسکر (1379). هزاره‏های افغانستان، (تاریخ، فرهنگ و اقتصاد)، مترجم اسدالله شفایی، تهران، موسسه هنری و فرهنگی سیمرغ.
  20. مولایی، محمدسرور (1350). برگزیده شعرمعاصر افغانستان، تهران، زر.
  21. وارتان گریگوریان (1388). ظهور افغانستان نوین، مترجم: علی عالمی کرمانی، تهران، انتشارات عرفان.
  22. Caroe,Olaf. Pathans, 550 B.C.-A.D.1957. New York st. martin; press.