فعالیت های زنان تبریز و برخی از مناطق ایران در انقلاب مشروطه با تکیه بر روزنامه انجمن تبریز

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تبریز، ایران.

2 دانشجوی دکترای تاریخ دانشگاه تبریز، ایران.

10.22034/mte.2021.10414.1427

چکیده

تاریخ ایران، تاریخی مردسالار توصیف شده است؛  به تبع آن انقلاب مشروطه نیز عمدتا انقلابی مردانه تصویر و معرفی شده و نقش زنان مورد غفلت واقع گردیده است، در حالیکه با مراجعه به منابع مختلف از جمله روزنامه های منتشرشده درآن ایام، می توان در این دیدگاه غالب تردید کرد و برای زنان هم نقش مهمی قایل شد. فعالیت  و تکاپوی زنان این خطه در روزنامه انجمن تبریز که ارگان‌ انجمن ایالتی آذربایجان (تبریز) محسوب می‌گردید، بازتاب‌های مختلفی داشته و بدین وسیله ناگفته‌های زیادی از فعالیت‌های زنان ایران در دوره مشروطه از گزند فراموشی رهایی یافته است. پژوهش حاضر بر آنست که با استناد به روزنامه انجمن تبریز و برخی منابع موجود، ضمن بررسی نقش زنان مسلمان تبریز و برخی شهرهای دیگر ایران در دوره مشروطه با تکیه بر یک نشریه محلی و با روش توصیفی– تحلیلی، به این پرسش ها پاسخ دهد که زنان ایران در دوره مشروطه چه نقشی در تحولات سیاسی – اجتماعی ایفا نمودند و فعالیت های آنان شامل چه مواردی بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The activities of women in Tabriz and some other regions of Iran during the constitutional revolution based on Anjuman Tabriz newspaper

نویسندگان [English]

  • Mohammad Salmasizadeh 1
  • GHolam-Ali Pashazadeh 1
  • Majid Rezazad Amuzeinadini 2
1 Associate Professor, Department of History, University of Tabriz, Iran.
2 PhD student of history, University of Tabriz, Iran.
چکیده [English]

Iran's history has been described as male and masculine history, as a result, the constitutional revolution has been depicted and introduced as a male revolution, and the role of women has been neglected, while by referring to various sources including newspapers, one can doubt this dominant view and one can assign an important role to women. The activities and struggles of the women of this region have been reflected in the Tabriz newspaper Anjuman Tabriz, which is considered the organization of the state association of Azerbaijan (Tabriz), and thus many unsaid activities of Iranian women in the constitutional period have been freed from oblivion. The current research aims to answer these questions by referring to Anjuman Tabriz newspaper and some available sources, while examining the role of Muslim women in Tabriz and some other cities of Iran in the constitutional period, relying on a local publication and using a descriptive-analytical method that what role did Iranian women play in the political-social developments during the constitutional period and what did their activities include.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Constitution
  • Tabriz Association
  • Association newspaper
  • Tabriz women
  • Iranian women

Creative Commons License

This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 http://creativecommons.org/licenses/by/4.0

  • . آرین‌پور، یحیی، (1375)، از صبا تا نیما، جلد دوم، تهران، انتشارات زوار.
  • . آفاری، ژانت، (1379)، انقلاب مشروطه ایران، ترجمه رضارضایی، تهران، بیستون.
  • . انجمن[روزنامه ملی]، س 1، ش5، 18 رمضان 1324.

4 .  انجمن[جریده ملی]، س 1، ش11، 9 شوال 1324.

5 . ___________، س 1، ش 13، 15 شوال 1324.

6 .  انجمن، س1، ش 38، 18 ذیحجه 1324.

7 .  ___________، س1، ش 41، 25 ذیحجه 1324.

8 .  ___________، س 1، ش 59، سه شنبه 11 صفر 1325.

9 . ___________، س 1، ش 74، یکشنبه 21 ربیع‌الاول 1325.

10 .  ___________، س 1، ش 87، یکشنبه 13 ربیع‌الثانی، 1325.

11 . ___________، س1، ش 110، سوم جمادی الثانی 1325. 1325.

12 .  ___________، س1، ش 111، یازدهم جمادی‌الثانی 1325.

13 . ___________، س3، ش 1، 28 رجب 1326.

14 .  ___________، س 3، ش 2، اول شعبان 1326.

15 .  ___________، س 3، ش 41، صفر 1327.

16 .  ___________، س 3، ش 42، صفر 1327.

17 .  باغدار دلگشا، علی، (1400)، زن در ایران نو، تهران، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.

18 . برادران شکوهی، سیروس، (1372)، « نشانه هایی از بیداری و نقش زن در نهضت مشروطیت از خلال روزنامه انجمن»، زبان و ادب فارسی، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، ش148و 149،صص 10-19.

19 .  براون، ادوارد، (1386)، تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت، تهران، نشر علم.

20 .  پاولویچ، م و دیگران، (1357)، سه مقاله درباره انقلاب مشروطه ایران، ترجمه م. هوشیار، تهران، شرکت سهامی کتابهای جیبی.

21 .  پروین، ناصر‌الدین، (1379)، تاریخ روزنامه‌نگاری ایرانیان و دیگر پارسی‌نویسان، جلد دوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.

22 .  تقی‌زاده، شوکت – شاهین، تقی، (1394)، تاریخ نود ساله آذربایجان (از عباس میرزا تا شیخ محمد خیابانی)، ترجمه به پرویز زارع شاهمرسی، تبریز، اختر.

23 . حبل المتین (روزنامه)، س16، ش23، بیست و شش ذیقعده 1326.

24 .  حجازی، بنفشه، (1392)، تاریخ خانمها (بررسی جایگاه زن ایرانی در عصر قاجار)، تهران، قصیده سرا.

25 .  حکمت( نشریه) ، س15، ش882، 15 صفر 1325.

26 .  حکمت( نشریه)، س17، ش919، غره رمضان 1326.

27 .  خسروپناه، محمدحسین،(1381)، هدف ها و مبارزه زن ایرانی از انقلاب مشروطه تا سلطنت پهلوی، تهران، نشر پیام امروز.

28 .  دلریش، بشری، (1375)، زن در دوره قاجار، تهران، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.

29 .  رفیعی، منصوره، (1362)، انجمن (ارگان انجمن ایالتی آذربایجان)، تهران، نشرتاریخ ایران.

30 . شوستر، ویلیام مورگان، (1385)، اختناق در ایران، ترجمه حسن  افشار، تهران، نشر ماهی.

31 .  طاهرزاده بهزاد، کریم، (1363)، قیام آذربایجان در انقلاب مشروطیت ایران، تهران، اقبال.

32 .  عافیت، محمدرضا، (1374)، پژواک سیمای ستارخان در ادبیات آذربایجان، ترجمه اسدبهرنگی، تبریز، انتشارات بهرنگی.

33 .  عاملی رضایی، مریم، (1389)، سفردانه به گل (سیر تحول جایگاه زن در نثر دوره قاجار)، تهران، نشر تاریخ ایران.

34 .  عزیزی، محمد، (1385)، انجمن ایالتی آذربایجان در دوره مشروطیت، تبریز، اختر.

35 .  کسروی، احمد، (1381)، تاریخ مشروطه ایران، تهران، امیرکبیر.

36 .  کلانتری باغمیشه‌یی، ابراهیم، (1377)، روزنامه‌ی خاطرات شرف الدوله، به کوشش یحیی ذکا، تهران، انتشارات فکر روز.

37 .  نامور، رحیم، (1357)، برخی ملاحظات پیرامون تاریخ انقلاب مشروطیت، تهران، انتشارات چاپار.

38 .  ناهید، عبدالحسین، (1360)، زنان ایران در جنبش مشروطه، تبریز، نشر احیا.

39 .  ناهیدی آذر، عبدالحسین، (1393)، ستاره ناهید آذربایجان، (مجموعه‌ای از مقالات مرحوم عبدالحسین ناهیدی آذر) ، تبریز، اختر.

40 . ________ ، (1389)، تجار و دهقانان ایران در عصر مشروطه خواهی، تبریز، اختر.

41 .  نظام السلطنه مافی، حسین قلی خان، (1361)، خاطرات و اسناد حسین قلی خان نظام السلطنه مافی، به کوشش معصومه نظام مافی، منصوره اتحادیه و دیگران، باب دوم و سوم، تهران، نشر تاریخ ایران.

42 . یزدانی، سهراب، (1388)، مجاهدان مشروطه، تهران، نشر نی.

43 .  ________  ،(1392)، اجتماعیون عامیون، تهران، نشر نی.