فرهنگ سیاسی و توسعه‌نیافتگی رفتار سیاسی در افغانستان دوره امان‌الله خان(با تأکید بر ارزش‌های اسلامی)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری تاریخ تمدن اسلامی، مجتمع تاریخ، سیره و تمدن اسلامی، جامعه المصطفی(ص) العالمیه قم، قم، ایران

2 گروه علوم سیاسی دانشگاه خاتم النبیین (ص) کابل، کابل، افغانستان

چکیده

رفتار سیاسی در زمان امان‌الله خان در امتداد رفتار سیاسی حاکمان پیشین صورت گرفت که با ارزش‌ها و بایسته‌های اسلامی در حوزه رفتار سیاسی فاصله دارد. این وضعیت به رغم ادعای اصلاح‌طلبی وی و اسلامی بودن جامعه، مسئله‌ساز است. این مسئله قبل از همه متوجه فرهنگ سیاسی قبیله‌ای حاکم بر کشور است. زیرا که رفتار سیاسی متأثر از فرهنگ سیاسی شکل گرفته و وجه غالب فرهنگ سیاسی در افغانستان هم ماهیت قبیله‌ای دارد. لذا این مسئله شکل می‌گیرد که فرهنگ سیاسی قبیله‌ای چه تأثیری در توسعه‌نیافتگی سیاسی- اسلامی رفتار سیاسی در این دوره داشته است. از درون این مسئله این پرسش اصلی شکل گرفت که: نقش فرهنگ سیاسی قبیله‌ای در توسعه‌نیافتگی رفتار سیاسی- اسلامی چیست؟
در اینجا سعی شده است که این مسئله به صورت علمی بررسی شود، آن هم با روش تحلیل تفهمی و روش گردآوری اسنادی (کتابخانه‌ای)؛ با در نظر گرفتن این فرضیه که فرهنگ سیاسی قبیله‌ای به عنوان محرک ذهنی امان‌الله خان و کارگزاران حکومتی وی در انجام رفتارهای سیاسی معطوف به منافع و مصالح قومی- قبیله‌ای، عدالت ستیزی، خشونت‌آمیزی و بی‌بهره از قاعده‌پذیری عمل نموده و باعث توسعه‌نیافتگی آن شده است.
کاوش‌های صورت گرفته به این یافته‌ها انجامید که این فرهنگ باعث کسب، حفظ و گسترش خشونت‌آمیز قدرت سیاسی، حذف رقبا و مخالفین سیاسی، غارت اموال و املاک دولتی، مردمی و مخالفین سیاسی، توسعه نامتوازن، تغییر ترکیب جمعیتی مناطق مسکونی اقلیت‌های محکوم... شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Political culture and underdevelopment of political behavior in Afghanistan during the time of Amanullah Khan(With emphasis on Islamic values)

نویسندگان [English]

  • Sayyed Besmellah Mahdavi 1
  • sayed abdulqayom sajjadi 2
1 PhD in History of Islamic Civilization, Complex of History, Sirah and Islamic Civilization, Al-Mustafa (PBUH) International University, Qom, Iran
2 Department of Political Science, Khatam al-Nabiin University, Kabul, Afghanistan,
چکیده [English]

Political behavior during the time of Amanullah Khan took place along with the political behavior of the previous rulers, which is far from Islamic values and requirements in the field of political behavior. This situation is problematic, despite his claims of reformism and the Islamic nature of society. This issue is primarily concerned with the political culture of the ruling tribes of the country. Because political behavior is influenced by political culture and the predominant aspect of political culture in Afghanistan is also tribal in nature. Therefore, the question arises as to what effect the tribal political culture had on the political-Islamic underdevelopment of political behavior in this period. From this issue, the main question arose: What is the role of tribal political culture in the underdevelopment of Islamic-political behavior?
Here, an attempt has been made to study this issue scientifically, using the method of conceptual analysis and the method of document collection (library); Considering the hypothesis that tribal political culture acted as a mental stimulus for Amanullah Khan and his government agents in conducting political behaviors focused on ethnic-tribal interests, anti-justice, violence, and lack of regularity, and led to underdevelopment. It has been.
The research led to the findings that this culture led to the acquisition, maintenance and violent expansion of political power, the elimination of political rivals and opponents, looting of state and popular property and property, unbalanced development, changing the demographic composition of the residential areas of convicted minorities Has been

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political culture
  • underdevelopment
  • political behavior
  • underdevelopment of political behavior
  • looting
  • linguistic and identity conflict

Creative Commons License

This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 http://creativecommons.org/licenses/by/4.0

مراجع

  1. قرآن کریم، ترجمه: عبدالمحمد آیتی.

    1. نهج ­البلاغه، سید جعفر شهیدی، علمی و فرهنگی، چ دهم، تهران، 1376 ش.
    2. ابوالفتحی، محمد و محمدکریم محمدی، آسیب‌شناسی نسبت میان فرهنگ سیاسی و توسعه سیاسی در ایران، علوم سیاسی، ش۳۳، ۱۳۹۴ ش.
    3. احمدی، حمید، قومیت و قوم­گرایی در ایران، افسانه یا واقعیت، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، ش 116- 115.
    4. ازکیا، مصطفی و غلامرضا غفاری، جامعه‌شناسی توسعه، کیهان، چ ششم، تهران، 1386ش.
    5. آیینه­وند، صادق، تاریخ سیاسی اسلام، مرکز نشر فرهنگی رجاء، [بی­جا]، 1367ش.
    6. بارنز، ای اچ و هری بکر، تاریخ اندیشه اجتماعی (از جامعۀ ابتدایی با جامعه جدید)، جواد یوسفیان و علی­اصغر مجیدی، امیرکبیر، تهران، ۱۳۸۹ش.
    7. بینش، محمدوحید، افغانستان معاصر و چالش سامان سیاسی، مرکز مطالعات و تحقیقات راهبردی افغانستان، کابل، 1388ش.
    8. پای، لوسین، فرهنگ سیاسی و توسعه سیاسی، نامه فرهنگ، سال دوم، ش 6 و 5.
    9. ثقفی، سید محمد، ساختار اجتماعی و سیاسی نخستین حکومت اسلامی در مدینه، هجرت، قم، 1376 ش.
    10. الجابری، محمدعابد، عقل سیاسی در اسلام، عبدالرضا سواری، گام نو، تهران، 1384 ش.
    11. جعفری، محمدتقی، حکمت اصول سیاسی اسلام، بنیاد نهج‌البلاغه، تهران، 1369 ش.
    12. جمعی از نویسندگان، حکومت علوی، ساختار و شیوه حکومت، احمد حیدری، قهر و مدارا در حکومت علوی، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، قم، 1381 ش.
    13. دای­فولادی، افغانستان: قلمرو استبداد، [بی­نا]، [بی­جا]، 1377ش.
    14. دفتر مطالعات و تحقیقات سیاسی وزارت کشور، مجموعه مقالات تحزب و توسعه سیاسی (۱) مبانی نظری و آموزه‌ها، رحمانی­زاده دهکردی، حمیدرضا، دیدگاه­های مختلف در باره توسعه‌نیافتگی سیاسی، همشهری، تهران، ۱۳۷۸ش.
    15. رضاقلی، علی، جامعه‌شناسی خودکامگی: تحلیل جامعه‌شناختی ضحاک مار دوش، نی، چاپ هفتم، تهران، 1377 ش.
    16. روآ، الیور، افغانستان، اسلام و نوگرایی سیاسی، ابوالحسن سرومقدم، آستان قدس رضوی، مشهد، 1369 ش.
    17. ساعی، احمد، توسعه در مکاتب متعارض، قومس، تهران، ۱۳۸۴ش.
    18. سجادی، سید عبدالقیوم، جامعه‌شناسی سیاسی افغانستان: قوم، مذهب و حکومت، بوستان کتاب، قم، 1380 ش.
    19. سریع القلم، محمود، فرهنگ سیاسی ایران، فرزان روز، چاپ پنجم، تهران، 1395ش.
    20. سریع القلم، محمود، مبانی عشیره‌ای فرهنگ سیاسی ایران، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، ش ۱۳۶- ۱۳۵، تهران، ۱۳۷۷ش.
    21. سو، آلوین ی، تغییر اجتماعی و توسعه، محمود حبیبی مظاهری، پژوهشکده مطالعات راهبردی، چ چهارم، تهران، ۱۳۸۸ش.
    22. سوری، غلامعباس و مراد خیشوند، توسعه و توسعه‌نیافتگی نگاهی دوباره به نقش تعاونی در توسعه کشور ، تعاون، ش 139، 1382 ش.
    23. شفق خواتی، محمد، عقلانیت سیاسی و ساخت قدرت در افغانستان معاصر، پایان‌نامه ارشد، دانشگاه مفید، 89- 1388ش.
    24. عارفی، محمداکرم، توسعه سیاسی در افغانستان؛ موانع و چالش‌ها، مرکز مطالعات استراتژیک وزارت امورخارجه، کابل، 1393ش.
    25. عالم، عبدالرحمن، بنیادهای علم سیاست، نی، چاپ 28، تهران، 1395ش.
    26. عباس­نژاد، محسن، قرآن؛ مدیریت و علوم سیاسی، بنیاد پژوهش­های قرآنی حوزه و دانشگاه، مشهد، 1384 ش.
    27. عطایی، محمدابراهیم، نگاهی مختصر به تاریخ معاصر افغانستان، جمیل الرحمن کامگار، میوند، کابل، 1384 ش.
    28. علیخانی، علی­اکبر، توسعه سیاسی از دیدگاه امام علی (ع)، امیرکبیر، تهران، 1384 ش.
    29. غبار، میرغلام­محمد، افغانستان در مسیر تاریخ، ج1، جمهوری، تهران، 1384 ش.
    30. فرهنگ، میرمحمدصدیق، افغانستان در پنج قرن اخیر، ج 1 و 2، اسماعیلیان، قم، 1374 ش.
    31. الفنستون، استوارت، افغانان؛ جای، فرهنگ، نژاد (گزارش سلطنت کابل)، محمدآصف فکری، آستان قدس رضوی، مشهد، [بی­تا].
    32. فیرحی، داود، تاریخ تحول دولت در اسلام، دانشگاه مفید، چ سوم، قم، 1388 ش.
    33. کاظمی، علی­اصغر، بحران نوگرایی و فرهنگ سیاسی در ایران معاصر، قومس، تهران، 1382 ش.
    34. گریکو ویچ کارگون، ویکتور، افغانستان در دهة بیست و سی قرن بیستم، جلال‌الدین صدیقی، منو تایپ مطبعه دولتی، [بی­جا]، 1365 ش.
    35. گریگوریان، وارتان، ظهور افغانستان نوین، علی عالمی کرمانی، عرفان، تهران، 1388 ش.
    36. مایل هروی، نجیب، تاریخ و زبان در افغانستان، موقوفات دکتر محمود افشار یزدی، تهران، 1371 ش.
    37. مصباح­زاده، سید محمد­باقر، تاریخ سیاسی مختصر افغانستان، مرندیز، تهران، 1388 ش
    38. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، ج2 و 4، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1374 ش.
    39. منصور، عبدالحفیظ، موانع توسعه سیاسی در افغانستان، سعید، کابل، 1392 ش.
    40. موسوی همدانی، سید محمدباقر، ترجمه تفسیر المیزان، ج 19، انتشارات جامعه مدرسین قم، قم، 1374 ش.
    41. موسوی، سید عسکر، هزاره‌های افغانستان، اسدالله شفایی، اشک یاس، قم، 1387ش.
    42. ناصری داوودی، عبدالمجید، زمینه و پیشینه جنبش اصلاحی در افغانستان، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، 1379 ش.
    43. واینر، مایرون و ساموئل هانتینگتون، درک توسعه سیاسی، پژوهشکده مطالعات راهبردی، پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، 1392ش.
    44. هانتینگتون، ساموئل، موج سوم دموکراسی، احمد شهسا، روزنه، چاپ سوم، تهران، 1381 ش.
    45. هانتینگتون، سموئل، سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، محسن ثلاثی، نشرعلم، [بیجا]، 1370 ش.
    46. هاوتن، دیود پاتریک، روانشناسی سیاسی (موقعیت، افراد و مصادیق)، علی­اشرف نظری و شهرزاد مفتوح، قومس، تهران، ۱۳۹۳ش
    47. هایمن، آنتونی، افغانستان در زیر سلطه شوری، اسدالله طاهری، شباویز، تهران، 1377 ش.
    48. یو، دال سیونگ، فرهنگ سیاسی و توسعه سیاسی، خانه سبز، تهران، ۱۳۸۱ش.
مطالعات تاریخی جهان اسلام
دوره 10، شماره 21 - شماره پیاپی 21
سال دهم، شماره بیست و یکم، بهار 1401
فروردین 1401
صفحه 78-109

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار