تأملی بر تاریخ نگاری ترکستان نامه بارتولد با تأکید بردورۀ مغول

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران

2 استادیار گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران

3 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

4 استادیار گروه تاریخ واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران

چکیده

شرق شناشان چپ(روس)اندیشه‌هاونظرات متفاوتی ازهمتایان غربی‌درباره دورۀمغول دارند.این محققان چپ ( عمدتاً روس) به دلایل مختلف نگاههای خاصی به حوادث و روند وقایع تاریخی دارند که در اغلب موارد با نگرش محققان غربی متفاوت وگاهی متضاد است.علی‌رغم  اهمیت کار محققان روس در خصوص دوره مغول، تحقیقات آنها دارای خصوصیاتی چون: رویکردهای سطحی وسلیقه ای،اغراق،پیش داوری ،پیشنهادقالب‌های تحلیلی خاص، توجیه گرایی و... است. حال دراین میان بارتولد،مؤلف روسی کتاب مشهورترکستان نامه،گرچه در زمره محققان چپ قرار دارد اما دیدگاهها ونگرش او تا حدی با آنها متفاوت ودر مواردی بینش ودیدگاه او به محققان غرب نزدیکتراست.با این وصف، این مقاله درصدد است تا موضعگیری وچرایی رویکرد متفاوت بارتولد در زمینۀ حمله مغول و چگونگی تداوم آنها را به بحث گذارد. روش تحقیق در این پژوهش بر پایۀ نقدوبررسی ومقایسه خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A contemplation on the historiography of “Turkestannameh” written by Bartold with emphasis on the Mongol period

نویسندگان [English]

  • Karim Faraji Gharabaghloo 1
  • Monireh Kazemi Rashed 2
  • ali Salari Shadi 3
  • Manijeh Sadri 4
1 Doctoral student of the Department of History, Shebester Branch, Islamic Azad University, Shebester, Iran
2 Assistant Professor, Department of History, Shabester Branch, Islamic Azad University, Shabester, Iran
3 Associate Professor, Department of History, Urmia University, Urmia, Iran
4 Assistant Professor, Department of History, Shabester Branch, Islamic Azad University, Shabester, Iran
چکیده [English]

eastern orientalists (Russians) have different thoughts and ideas rather than the west ones about Mongol period. These east scholars (mostly Russians) have special views on historical events for various reasons, which in many cases differ and sometimes contradict the views of Western scholars. Despite the importance of the work of Russian scholars on the Mongol period, their research has characteristics such as: superficial and personalized approaches, exaggeration, prejudice, proposing specific analytical forms, justification, etc. Meanwhile, Barthold, the Russian author of the famous book “Turkestannameh”, although he is among the east scholars, but his views and attitudes are somewhat different from them, and in some cases his views are closer to those of Western scholars.
However, this article seeks to discuss Barthold's different position and for the Mongol invasion and how they continue. The research method in this research will be based on critique and comparison.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critique
  • “Turkestannameh” Bartold
  • Mongol Period
  • Russian Scholars
 
منابع
1. ابن اثیر، عزالدین علی‌بن‌محمد (1368)، تاریخ کامل: تاریخ بزرگ اسلام و ایران، ترجمه: ابوالقاسم حالت، علی هاشمی و عباس خلیلی، تهران: مؤسسه مطبوعاتی علمی.
2. ابن بی‌بی، حسین‌بن‌علی الجعفر (1350)، مختصر سلجوقنامه، به‌ اهتمام: محمدجواد مشکور، تهران: کتاب‌فروشی تبریز.
3. ابن واصل، جمال‌الدین محمد (1369)، تاریخ ایوبیان، تصحیح: حسنین محمد ربیع، ترجمه: پرویز اتابکی، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
4. ابرقوهی، محمد (1945)، مکاتبات رشیدی، تصحیح: محمد شفیع، لاهور: بی‌نام.
5. اشپولر، برتولد (1376)، تاریخ مغول در ایران، ترجمه: محمود میرآفتاب، تهران: علمی و فرهنگی.
6. اقبال، عباس (1364)، تاریخ مغول، تهران: امیرکبیر.
7. بارتولد، واسیلى ولادیمیرویچ (1366)، ترکستان‌نامه، ترجمه: کریم کشاورز، تهران: آگاه.
8. ـــــ (1351)، خاورشناسی در روسیه، ترجمه: حمزه سردادور، تهران: انتشارات ابن سینا.
9. ـــــ (1377)، تذکره جغرافیای تاریخی ایران، ترجمه: حمزه سردادور، تهران: انتشارات توس.
10. ـــــ (1375)، جایگاه مناطق اطراف دریای خزر در تاریخ اسلام، ترجمه: لیلا ربن‌شه، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
11. ـــــ (بی‌تا)، الغ بیگ و زمان وی (امپراتوری مغول و حکومت جغتایی)، ترجمه: حسین احمدپور، تهران: کتاب‌فروشی چهر.
12. بارکهاوزن، یواخیم (1346)، امپراطوری زرد (چنگیز خان وفرزندانش)، ترجمه: اردشیر نیکپور، تهران :زوار.
13. باسانی (1389)، تاریخ ایران کمبریج (از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان)، ترجمه: حسن انوشه، تهران: امیرکبیر.
14. براند،روبرت (1387)، معماری اسلامی،ترجمه: باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی، تهران: روزنه.
15. بیانی، شیرین (1375)، دین و دولت در عهد مغول، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
16. بینیون، لورنس و همکاران (1367)، سیر تاریخ نقاشی ایرانی، ترجمه: ایران‌منش، تهران: امیرکبیر.
17. تسف، ولادیمیر (1365)، نظام اجتماعی مغول (فئودالیسم خانه‌بدوشی)، ترجمه: شیرین بیانی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
18. پرایس، کریستین (1364)، تاریخ هنر اسلامی، ترجمه: مسعود رجب‌نیا، تهران: علمی و فرهنگی.
19. پطروشفسکی و دیگران (1359)، ایران‌شناسی در شوروی، ترجمه: یعقوب آژند، تهران: انتشارات نیلوفر.
20. ـــــ (1366)، تاریخ اجتماعی ـ اقتصادی ایران در دوره مغول، ترجمه: یعقوب آژند، تهران: اطلاعات.
21. پیگولوسکایا و دیگران (1365)، تاریخ ایران از دوره باستان تا سده هجدهم، ترجمه: کریم کشاورز، تهران: پیام.
22. جرالد، فیتز (1367)، تاریخ فرهنگ چین، ترجمه: اسماعیل دولتشاهی، تهران: علمی و فرهنگی.
23. جوزجانی، منهاج‌الدین سراج ابوعمر عثمان (1363)، طبقات ناصری، تصحیح: عبدالحی‌حبیی، تهران: دنیای کتاب.
24. جوینی، عطاملک (1388)، جهانگشای جوینی، تصحیح: محمد قزوینی، تهران: نگاه.
25. حائری، عبدالهادی (1368)، ایران و جهان اسلام (پژوهش‌های تاریخی پیرامون: چهره‌ها، اندیشه‌ها و جنبش‌ها)، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
26. حافظ ابرو، عبدالله‌بن‌لطف‌الله (1375)، جغرافیای حافظ ابرو، تصحیح: صادق سجادی، تهران: میراث مکتوب.
27. رانسیمان، استیون (1371)، تاریخ جنگ‌های صلیبی، ترجمه: منوچهر کاشف، تهران: علمی و فرهنگی.
28. رشیدوو، پی نن (1368)، سقوط بغداد و حکمرانی مغولان در عراق، ترجمه: اسدالله آزاد، مشهد: آستان قدس رضوی.
29. روزنتال، فرانتس (1366)، تاریخ تاریخ‌نگاری در اسلام، ترجمه: اسدالله آزاد، مشهد: آستان قدس رضوی.
30. دستغیب، عبدالعلی (1367)، هجوم اردوی مغول به ایران، تهران: علم.
31. ساندرز، ج. ج (1363)،تاریخ فتوحات مغول، ترجمه: ابوالقاسم حالت، تهران: امیرکبیر.
32. سالاری شادی، علی (1394)، «موضع‌گیری و مناسبات مورخان عصر ایلخانی در برابر ابن‌ثیر: تضاد وتعارض»، دوفصلنامه تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری، دانشگاه الزهرا، سال بیست‌وپنچم، دوره جدید، شماه 15، پیایی 100.
33. شیرازی، شهاب‌الدین عبدالله (1338)، تجریة الأمصار وتزجیة الأعصار، به اهتمام: محمدمهدی اصفهانی، تهران: ابن سینا.
34. سیف فرغانی (بی‌تا)، دیوان شعر، تصحیح: ذبیح‌الله منصوری، تهران: دانشگاه تهران.
35. شبانکاره‌ای، محمدبن‌علی (1376)، مجمع الأنساب، تصحیح: میرهاشم محدث، تهران: امیرکبیر.
36. غفورف، باباجان (1377)، تاریخ قدیم قرون وسطی، دوشنبه: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
37. فضل‌الله همدانی، رشیدالدین (1362)، جامع التواریخ، به کوشش: دکتر بهمن کریمی، تهران: انتشارات اقبال.
38. ـــــ (1388)، تاریخ مبارک غازانی، به اهتمام: کارلیان، آبادان: پرشش.
39. القاشانی، ابوالقاسم عبدالله‌بن‌محمد (1384)، تاریخ الجایتو، به اهتمام: مهین همبلی، تهران: علمی و فرهنگی.
40. کراچکوفسکی، ایگناتی یولیانویچ (1379)، تاریخ نوشته‌های جغرافیایی، ترجمه: ابوالقاسم پاینده، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
41. گرانتوسکی و دیگران (1359)، تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز، ترجمه: کیخسروکشاورز، تهران: پویش.
42. گروسه، رنه (1365)، امپراطوری صحرانوردان، ترجمه: عبدالحسین مکیده، تهران: علمی و فرهنگی.
43. لمب، هارولد (1377)، چنگیزخان، ترجمه: رشید یاسمی، تهران: امیرکبیر.
44. لمبتن، آن، (1372)، تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران، ترجمه: یعقوب آژند، تهران: نشر نی.
45. لین، جورج (1389)، ایران در اوایل عهد ایلخانان، ترجمه ابوالفضل رضوی، تهران: امیرکبیر.
46. مارشال، روبرت (1389)، چنگیزخان، طوفانی برخاسته از شرق، ترجمه: فروزنده برلیان، تهران: نشر آبی.
47. محمد حسن، زکی (1377)،هنر ایران، ترجمه: ابرهیم اقلیدی، تهران: صدای معاصر.
48. مرتضوی، منوچهر (1370)، مسائل عصر ایلخانان، تهران: آگاه.
49. مستوفی، حمدالله (1381)، نزهة القلوب، به کوشش: محمد دبیرسیاقی، قزوین: حدیث امروز.
50. منز، بئاتریس فوربز (1377)، برآمدن و فرمانروایی تیمور، ترجمه: منصور صفت‌گل، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
51. مورگان، دیوید (1371)، مغول‌ها،ترجمه: عباس مخبر، تهران: مرکز.
52. نخجوانی، محمدبن‌هندوشاه (1964)،دستور الکاتب فی تعیین المراتب، به اهتمام: عبدالکریم علی اوغلی علی‌زاده، مسکو.
53. نسوی، شهاب‌الدین (1365)،سیرت جلال منکبرتی،به تصحیح: مجتبی مینوی، تهران: علمی و فرهنگی.
54. نوایی، عبدالحسین (1370)، اسناد و مکاتبات تاریخی ایران، تهران: علمی و فرهنگی.
55. ویلبر، دونالدن (1365)، معماری اسلامی ایران در دوره ایلخانان، ترجمه: عبدالله فریار، تهران: علمی و فرهنگی.
56. ویلتس، دوراکه (1353)، سفیران پاپ در دربار خانان مغول، ترجمه: مسعود رجب‌نیا، تهران: انتشارات خوارزمی.
57. Allsen,Thomas (2001), Culture and Conquest in mongol Eurasia, Cambridge (U:K): Cambridge University press.
58. Amitai-Periss, Reuveh (2004),the Mamluk- Ilkhanid war (1260-1281), London: Combridge University press.
59. Babayan, L.H (1976), Hay zhoghovrdi patmut iwn [History of the Armenain People]: Ereven.
60. Hivannisian, Richard.G (2004), Armenian people from to modern, new york: Vol, New York: St. marttins Prees.
61. Hetum the Amenian (2004), Hetum the Historians Histiry of the Tartars [the flower of Histories of the East], the Armenian, Translated by: Robert Bedrosian, Sources of the Armenian Tradition Long Branch: Now jersey.
62. Kirakos, GanjakecI (1962), Patmutiwn Hayoc [History of Armenain] ed: K.A.Melik: Ohanjanyan Erevan.
63. Lui, xinru (2007), silk and religion on eaploraion of material life and the thought of people, Delhi: oxford university press.
64. Martin, janet (2007), Medieval Russia 980-1584 Cambridge,University press.