تحلیل مناسبات اخوان‌المسلمین و دولت‌های مصراز شکل‌گیری تا پایان ریاست جمهوری حسنی‌مبارک

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 عضو گروه علوم سیاسی دانشگاه بیرجند

2 عضو هیات علمی و مدیر گروه پژوهشی افغانستان

چکیده

دیدگاه سیاسی مستشرقان آلمان و انگلیس نسبت به مکتب عاشورا دارای نوسانات و چالش های فراوانی است. آلمان و انگلیس به عنوان سردمداران اسلام شناسی به طور عام و عاشورا پژوهی به طور خاص، تلاش کرده اند شخصیت، اهداف و دستاورد های قیام امام حسین (ع) را مادی گرایانه و فارغ از مذهب، مورد تحلیل و بررسی قرار دهند. با توجه به اینکه جهان اسلام و منابع موجود از ابتدا در سیطره جماعت اهل سنت بوده، و منابع شیعه تحریف یا کمتر بدان اعتماد شده، عمدتا شاهد نتایج مغرضانه و کمتر منصفانه بوده ایم. از یک سو مستشرقان به امام حسین (ع) به عنوان یک اپوزیسیون حکومت مرکزی و دارای اندیشه ضد سکولار نظر دارند، و اندیشه های اعتقادی و دینی او را خلط در آراء سیاسی و اقتصادی می کنند؛ از طرفی تعداد اندکی از مستشرقین موفق شده‌اند که تحت تاثیر عواطف شخصی، ملی و مذهبی واقع نشوند و این نهضت را صرفا از نظر علمی مورد مطالعه و بررسی قرار دهند. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی مواضع سیاسی مستشرقین آلمان و انگلیس درباره واقعه عاشورا و مطالعه بنیاد فکری و رویکرد عملی آن ها می باشد. در این تحقیق با رویکردی تحلیلی و تبیینی درصدد پاسخ به این سئوالات هستیم که: برداشت سیاسی مستشرقان آلمان و انگلیس از واقعه کربلا چگونه بود؟ مبانی فکری عاشورا پژوهی از بُعد سیاسی چگونه بوده است؟ فرض غالب بر این است که مستشرقین آلمان و انگلیس با توجه به وجود پژوهشگران برجسته و پژوهشکده های فراوان اسلامی- شیعی، سعی کرده اند بُعد اعتقادی نهضت کربلا را تحت شعاع سیطره سیاسی قرار دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the Relations Between the Ikhwan- al-Muslemin and the Egyptian Governments from the Formation to the end of the Presidency of Hosni Mubarak

نویسندگان [English]

  • Peyman Zangeneh 1
  • Ahmad bakshy 2
1
2
چکیده [English]

Social and political movements are a kind of reaction and response to environmental political and social developments. In such a process, existing ideologies may be challenged and the atmosphere of society may be in crisis. Many Islamic movements use the original Islamic principles as an exit and response to the new situation. Ikhwan-al-Muslemin, as one of the most influential Islamic movements in the current period, appeared in response to the developments of the Islamic society, especially Egypt and in stages, it passed from a moral movement into a cohesive organization in order to influence this society. The main question of this research is that: how formed the relations of Ikwan-al Muslemin with Egyptian governments? This movement in a time sought to realize the ideal of the Islamic Caliphate in the Islamic world and the establishment of an Islamic government in Egypt. But in another period, while fedility to his lofty ideals, he sought to adapt to the new conditions.  As in a later period, unlike the period of "idealism", (which had little desire to participate in the power), it began to participate in the formal structure of power in this country. (Hypothesis)
The present article intends to examine the interactive or confrontational relations of Ikhwan-al-Muslemin with the Egyptian governments from the formation to the end of the presidency of Hosni Mubarak. (goal) we have used the theory “collective action” and a descriptive -analytical method. Relations between Ikhwan-al-Muslemin and Egyptian governments was influenced by the actions of internal forces and a reaction to regional developments and foreign intervention. it was sometimes coercive and confrontational, and sometimes (due to common goals, government reform measures and recognition of groups), was peaceful.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Egyptian Ikhwan-al-Muslemin
  • idealism
  • pragmatism
  • interaction and confrontation
  1. منابع

    الف. کتاب

    1. قرآن کریم.
    2. احمدی، حمید (1390)، سیر تحول جنبش های اسلامی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
    3. الحسنی، اسحاق موسی (1387)، اخوان‌المسلمین بزرگ­ترین جنبش­اسلامی معاصر، چاپ سوم، ترجمه: سیدهادی خسروشاهی، تهران: انتشارات اطلاعات.
    4. السید، رضوان (1383)، اسلام سیاسی معاصر در کشاکش هویت و تجدد، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
    5. ابراهیم، محمد ودیگران (1385)، آشنایی با حرکت­های اسلامی؛ اخوان‌المسلمین مصر، تهران: مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور.
    6. اسپوزیتو، جانووال، جان (1390)، جنبش­های اسلامی معاصر (اسلام و دموکراسی)، ترجمه: شجاع احمدوند، تهران: نشر نی.
    7. تیلی، چارلز (1385)، از بسیج تا انقلاب، ترجمه: علی مرشدی‌زاده، تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
    8. خامه‌یار، عباس (1390)، ایران و اخوان‌المسلمین، عوامل همگرایی و واگرایی (ازپیدایش تا 1991)، تهران: موسسه مطالعات اندیشه­سازان نور.
    9. خسروشاهی، سید هادی (1392)، قضیه فلسطین وآزادی آن، قم: دفتر نشر تبلیغات اسلامی.
    10. دکمجیان، هرایر (1383)، اسلام در انقلاب: جنبش­های اسلامی معاصر در جهان عرب (بررسی پدیده بنیادگرایی اسلامی)، چاپ چهارم، تهران: انتشارات کیهان.
    11. سلطانی­فرد، محمدحسین (1386)، ریشه­ها و تاریخچه اصول‌گرایی در مصر، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
    12. صالحی، حمید و عماد اصلانی (1394)، سه قرن با جنبش‌های اسلامی، چاپ اوّل، تهران: تهران، دانشگاه علامه طباطبایی.
    13. عنایت، حمید (1362)، تفکر نوین سیاسی اسلام، تهران: امیر کبیر.
    14. قاسمی، بهزاد (1392)، اخوان‌المسلمین و تجربه نظام سیاسی؛ از حسن البنا تا برافتادن مرسی، تهران: مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور.
    15. قوام، عبدالعلی (1379)، چالش­های توسعه سیاسی، تهران: انتشارات قومس.
    16. کارتر، جیمی (1388)، فلسطین، صلح یا نژادپرستی، ترجمه: محمدحسین وقار، چاپ دوم، تهران: انتشارات اطلاعات.
    17. کافمن ویتس، تامارا (1390)، گام­های لرزان آزادی؛ نقش­ آمریکا در بنای دموکراسی در جهان عرب، ترجمه: داود آقایی و حسن احمدیان، تهران: سرای عدالت.
    18. محمد، ابراهیم و دیگران (1385)، آشنایی با حرکت­های اسلامی، اخوان‌المسلمین مصر، تهران: مؤسسه مطالعات اندیشه­سازان نور.
    19. معلوف، امین (1391)، دنیای بی­سامان، زمانی که تمدن­ها فرسوده می­شوند، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
    20. موثقی، سید احمد (1374)، جنبش­های اسلامی معاصر، چاپ سوم، تهران: سمت.
    21. نافع، بشیر موسی (1390)، اسلام‌گرایان، ترجمه: سید قاسم ذاکری، چاپ اوّل، تهران: مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی.
    22. واعظی، محمود، {الف} (1392)، انقلاب و تحول سیاسی در خاورمیانه، چاپ دوم، تهران: مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی.
    23. ـــــ ، { ب} (1392)، بحران‌های سیاسی و جنبش‌های اجتماعی در خاورمیانه: نظریه‌ها و روندها، چاپ اوّل، تهران: مرکز آموزش و پژوهش­های بین­المللی.

    ب. مقالات

    1. احمدی، حمید (1377)، «آینده جنبش­های اسلامی در خاورمیانه: طرح یک چارچوب نظری»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، تابستان و پاییز، شماره 14و15: 94-55.
    2. درویش، احمد (1390)، «بررسی سیر تحول جنش اخوان‌المسلمین؛ رنسانس فکری جهان اسلام»، زمانه، دوره جدید، شماره 99، فروردین: 17-16.
    3. ذوالفقاری، محمد (1389)، «جریان اخوان‌المسلمین در خاورمیانه»، فصلنامه پژوهش­های منطقه­ای، بهار، شماره 3: 129-105.
    4. مسعودنیا، حسین (1391)، «بررسی عوامل سقوط رژیم حسنی‌مبارک و چشم­انداز تحولات کشور مصر»، دانش سیاسی، سال هشتم، سال اوّل، بهار و تابستان، پیاپی15: 194-163.
    5. نبوی، سید عبدالأمیر (1384)، «اسلام سیاسی: گذار به حداقل­گرایی سیاسی»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره41، بهار: 68-57.
    6. ـــــ (1392)، «جنبش‌های اسلام‌گرا در مصر»، دائرة المعارف جنبش‌های اسلامی، چاپ اوّل، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
    7. هرسنی، صلاح‌الدین (1393)، «اخوان‌المسلمین: بقا یا امحا؟ مسئله این است»، روزنامه شرق، 18 اردیبهشت، شماره 2011: 8.

    ج. وبگاه‌های خبری

    1. اخلاقی‌نیا، مهدی (1389)، «راهبردهای نوین اسلام میانه‌رو درمصر»، تارنمای باشگاه اندیشه:

     http://www.bashgah.net/fa/content/show/40904

    1. جنتی، علی (1390)، «پیشینه سیاسی و تاریخی اخوان‌المسلمین»، تارنمای آفتاب نیوز:

     http://aftabnews.ir/vdcdjj0fxyt0os6.2a2y.html

    د. انگلیسی

    1. Esposito, John L (2000), “Political islam and the west”, Joint force quarterly, No. 24, Pp: 49-55.
    2.  Helfont, Samuel (2009) The Sunni Divide: “Understanding Politics and Terrorism in the Arab Middle East”,Foreign Policy Research Institute, Pp: 1-42. (https://www.fpri.org/docs/media/Helfont.SunniDivide.pdf, Retrived, 27.10.2018)
    3. Israel, Elad- Altman (2006), Democracy, Elections and the egyptiyan Muslim Brotherhood, Current Trends in Islamist Ideology, New York, Hudson institute.

    Kepel