پیدایی امیرنشین شارجه؛ زمینه‌ها و علل

نویسنده

استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

شارجه، یکی از شیخ‌نشین‌های امارات متحده عربی و پایتخت آن به همین نام و دومین شهر قلمرو قواسم و پایتخت حکومت دوم قواسم به رهبری شیخ سلطان بن صَقر بوده است. در 1820/1235 انگلستان با شیخ سلطان و چهار تن دیگر از شیوخ عرب معاهده‌ای منعقد ساخت که بنابر یکی از مفاد آن، شارجه شیخ‌نشینی مستقل گردید. با این حال به دلیل موقعیت استراتژیک شارجه و تاثیرگذاری‌اش در امنیت راه‌های دریایی خلیج فارس، انگلستان همواره در امور داخلی آن دخالت کرده و این امیرنشین، فراز و فرودها، تنش‌های مختلفی را به خود دید. سرانجام در عصرشیخ خالدبن محمد قاسمی(1343ش/ 1965- 1350ش/1972) مانند دیگر امارت‌ها وارد مذاکرات اتحاد شد و در دوم دسامبر 1971/ 1391 به عنوان یکی از امارت‌های هفتگانه امارات متحده عربی استقلال یافت. از نظر جغرافیای سیاسی شارجه را باید ازهم‌گسیخته‌ترین امارت کشور امارات دانست که عملا با هر شش امارت دیگر و پادشاهی عمان، مرز مشترک دارد. در طول ایام ، قبایل و طوایف پرشماری به شارجه مهاجرت کرده‌اند که چون هیچ کدام مالک واقعی اراضی شارجه نبوده‌اند، پیوسته به نزاع با یکدیگر پرداخته‌اند؛ قِیطاب و غافر مهم‌ترین قبایل ساکن در شارجه و قواسم(که خود را از نسل پیامبر(ص) برمی‌شمارند اما از بنی‌حواله‌اند)، عَبادِله؛ آل علی(که برخی از آنان ایرانی‌اند)؛ حواله؛ برخی تیره‌های بنی‌یاس چون: آل بوماهر(بومَهیر) و مَرار؛ مَطاریش؛ نَعیم؛ نَقبیین؛ شَرقیین؛ شُویهیین؛ طَناییج؛ زَعاب؛ مَناصیر و مَزاریع نیز از دیگر طوایف ساکن در شارجه محسوب می‌شوند که اغلب حنبلی مذهب‌اند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ابن بطوطه، شمس‌الدین أبی عبدالله محمد بن عبدالله، تحفة النظار فی غرائب الأمصار و عجائب الأسفار، رباط، 1417
  2. اسعدی، مرتضی، جهان اسلام، تهران، 1366
  3. بلاذری، ابوالحسن، فتوح البلدان، بیروت، 1988.
  4. جناب، محمدعلی، خلیج فارس، آشنایی با امارات آن، تهران، 1349.
  5. سنان، محمود بهجت، إمارة الشارقة، بغداد، 1967.
  6. طابور، عبدالله، رجال فی تأریخ الإمارات العربیة المتحدة،رأس‌الخیمه، 1993.
  7. غانم، عبدالله خلیفه عبدالله، مولد القواسم و تأریخ نفوذهم السیاسی، المؤسسة العربیة، 1382/ 2003.
  8. قاسمی، خالد بن مبارک، التطور التأریخی لقیام دولة الإمارات العربیة المتحدة، بیروت، 1429/ 2009.
  9. مجتهدزاده، پیروز، شیخ‌نشین‌های خلیج فارس، تهران، 1349.
  10. همو، خلیج فارس، کشورها و مرزها، تهران،  1379ش.
  11. مرزوقی اصفهانی، احمدبن محمدبن حسن، الأزمنه و الأمکنه، بیروت، 1417.
  12. میر رضوی، فیروزهو بهزاد احمدی لفورکی، راهنمای منطقه و کشورهای حوزه خلیج فارس، تهران، 1383
  13. حموی، یاقوت، معجم البلدان، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1407
    1. Abdullah, Muhammad Morsy, The united Arab emirates, A modern history, London, 1973;
    2. Aitchison, C.U., A collection of treaties, engagements and Sanads, London, 1987;  Anderson,Graham, Sharjah, U.A.E: the urban conservative dilemma, M.A thesis, Durham university, 1991;
    3. Anthony, John Duke, Arab state of the lower gulf, people, politics, petroleum, Washington, 1975;
    4. Curzon, George N., Persia and Persian question, London, 3rd edition, 1966;
    5. Hawley ,Donald, The trucial states, London, 1972;  ;
    6. Heard- Bey , Frauke ,from trucial states to united Arab emirates, A society in transition, London, New York, 1982;
    7. Helm, Croom ,United Arab emirates, University of Pennsylvania, 1985;
    8.  Higgins, s.vs in Saudi Arabia and the gulf Arab states today, Edited by. Sebastian Maisel and John A. Shoup, Greenwood press, London, 2009;
    9. Kelly , J.B.  Britain and the Persian gulf, 1795- 1880, Oxford, 1968;
    10. Lorimer,  J.G. Gazetteer of Persian gulf, Oman and central Arabia, London, 1986;
    11. The state of Arab cities 2012, Challenges of urban transition, United Nations human settlements programme, 2012;
    12. Wilson, Arnold T. The Persian gulf, London, 1959.
مطالعات تاریخی جهان اسلام
دوره 4، شماره 7 - شماره پیاپی 7
سال چهارم، شماره 7، بهار و تابستان 1395
فروردین 1395
صفحه 109-124

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار