بررسی جنبش‌های اجتماعی افریقیه (عصر والیان اموی و عباسی) با تکیه بر نظریه تحول انقلابی جانسون

نویسنده

دانشکده فنی الزهرا. مدرس

چکیده

ورود اسلام به افریقیه، سرمنشأ بسیاری از تحولات، به‌ویژه در زمینه سیاسی و اجتماعی در این منطقه شد. فاتحان عرب با همراهی و راهنمایی بربرها، این سرزمین را تا اندلس درنوردیدند. بربرها، امیدوار بودند که در نتیجه این فتوحات و در فضای حاکمیتی جدید مسلمانان، حقوق و جایگاهی همانند مجاهدان عرب برایشان قرار داده شود؛ ولی این هدف در بیشتر مواقع و به‌خصوص در اوایل ورود اعراب، برای آنها محقق نشد. علاوه بر این، مهاجرت اعراب به افریقیه، پیامدهایی در نقاط مختلف به همراه داشت که از جمله آن، تشکیل جبهه­­های معارض با سلطه مرکزی، یعنی خلافت اموی بود. عملکرد تبعیض­آمیز و غالبا خشونت­آمیز والیان عرب در این دوره، منجر به اعتراضات گسترده­ای از سوی بربرها و بومیان شد. ازاین‌رو، طی جنبش­هایی، اعتراضات خود را نسبت وضعیت پیش‌آمده نشان دادند که در نتیجه­ این جنبش­ها، به‌تدریج حکومت­هایی نیز تشکیل شد.
پژوهش حاضر، در صدد بررسی علل لازم در بروز جنبش­های اجتماعی افریقیه (عصر والیان اموی و عباسی) با تکیه بر نظریه تحول انقلابی جانسون است و با این فرضیه که تغییر نظام اجتماعی افریقیه، عدم اعتبار حکومت مرکزی و رکود قدرت، در بروز این جنبش‌ها تأثیر داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Survey of African Social Movements (The Age of Umayyad and Abbasid Governors) With an Emphasis on Johnson's Revolutionary Transformation Theory

نویسنده [English]

  • A’zam Bahrami
Ph.D. student of Al-Zahra School of Engineering
چکیده [English]

The arrival of Islam in Africa led to many developments, especially
in the political and social ones. The Arab conquerors, with thehelp of
the barbarians, surrounded the land to Andalusia. The barbarians hoped
that as a result of these conquests and in the new Muslim sovereignty,
they would be given the same position as the Arab worriers; Butmostly
this was not achieved, especially during the early arrival of the Arabs.
In addition, Arab migration to Africa had consequences at various
places, including the formation of opposing groups with the central
dominance, the Umayyad Caliphate. The discriminatory and often
violent behavior of Arab governors during this period led to widespread
protests by barbarians and natives. Therefore, during the movements,
the barbarians demonstrated their protests to the situation, which
resulted in the formation of governments.
The present study seeks to investigate the causes of African social
movements (the era of Umayyad and Abbasid governors) based on
Johnson's revolutionary transformation theory and with the assumption
that the change of the African social system, the discredit of the central
government and the stagnation of power, had an impact on these
movements.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Africa
  • social movement
  • era of Umayyad and Abbasid governors
  • barbarians
ابن‌اثیر، عزالدین (1965)، الکامل، بیروت: دار صار، ج5.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن‌بن‌محمد (1988)، العبر، تحقیق خلیل شحاده، بیروت: دار الفکر، ج2،4،6.
ابن‌عبدالحکم،ابوالقاسم عبدالرحمن‌بن‌عبدالله (1998)، فتوح مصر و اخبارها، بیروت: دار الفکر.
ابن‌عذاری مراکشی،محمدبن‌محمد (1998)، البیان المغرب، بیروت: دار الثقافه، ج1.
ابن‌قوطیه (1396)، تاریخ فتح اندلس، ترجمه حمیدرضا شیخی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.
اصطخری، ابواسحق ابراهیم (1368)، مسالک و ممالک، ترجمه ایرج افشار، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.  
بشیریه، حسین (1382)، انقلاب و بسیج سیاسی، تهران: دانشگاه تهران.
بلاذری، ابوالحسن (1988)، فتوح البلدان، بیروت: دار المکتبه الهلال.
جانسون، چالمرز (1363)، تحول انقلابی، ترجمه حمید الیاسی، تهران: امیر کبیر.
رقیق قیروانی، ابواسحاق ابراهیم‌بن‌قاسم (1990)، تاریخ افریقیه و الغرب، بیروت: دار الغرب الاسلامی.
روشه، گی (1376)، جامعه‌شناسی تالکوت پارسونز، ترجمه عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: تبیان.
ـــــ (1368)، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران: نشر نی.
ساروخانی، باقر (1370)، دائرة المعارف علوم اجتماعی، تهران: کیهان.
سلاوی، احمد (1954)، الإستقصاء لأخبار دول مغرب الاقصی، مغرب: دارالبیضاء، ج1.
مجهول المؤلف (1867)، اخبار مجموعه، بغداد: مکتب مثنی.
مقدسی، ابوعبدالله محمد‌بن‌احمد (1361)، احسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، ترجمه علینقی منزوی، تهران: مؤلفان و مترجمان ایران.
مونس، حسین (1412)، تاریخ الغرب و حضارته، بیروت: العصر الحدیث، ج1.
ـــــ (1947)، فتح العرب المغرب، قاهره: مکتبة الآداب.