ظهور و سقوط حکومت خاندان ایرانی بنیسری در مصر(211- 200 ق)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر ،ایران

10.22034/mte.2023.14204.1647

چکیده

خاندان بنیسری از خاندانهای نظامی در خراسان بودند که در آغاز خلافت عباسیان وارد تشکیلات لشکری آنان شدند. این خاندان در زمان مأمون خلیفه عباسی به منصب امارت مصر نائل شدند و نزدیک به یک دهه در حوادث سیاسی و اجتماعی مصر نقشآفرینی نمودند. زمینهها و عوامل ظهور و سقوط خاندان بنیسری در عرصه قدرت، موضوع شایستهیدرنگی است که بررسی ابعاد و زوایای آن، پژوهشی جامع را طلب مینماید. این جستار با روشی توصیفی تحلیلی، به دنبال پاسخ دادن به این سؤالات است که زمینهها و عوامل ظهور و سقوط خاندان بنیسری در ساحت قدرت چه بوده است؟ یافتهها بیانگر آن است که عوامل و عناصری، چون: مهارت و پیشینه لشکری و نظامی خاندان بنیسرّی، در کنار موقعیت و نفوذ این خاندان در نزد نظامیان خراسانی مستقر در مصر، همچنین وضعیت نابسامان و آشفته مصر در این دوران، در رسیدن آنها به امارت مصر نقش بسزایی داشته است. همچنین نشان میدهد سقوط امارت خاندان بنیسری معلول عوامل چندی بوده که برخی از آنان از این قرارند: هراس و نگرانی خلافت عباسی از قدرت خاندان بنیسرّی، عدم انسجام پایگاه اجتماعی این خاندان در مصر، منازعات درونی خاندان بنیسرّی و شورشهای داخلی مصر، نیز اقتدار کافی خلافت عباسی در این دوران.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Rise and Fall of Persian Bani Sara Kingdom in Egypt (200-211 A.H)

نویسنده [English]

  • Mohammad Keshavarz Beizai
Assistant Professor of Islamic Theology, bushehr Medical Science University
چکیده [English]

Bani Sri family was a military family in Khorasan that joined to martial organization of Abbasid Caliphate in their early period. This family became Egypt’s ruler during Mamun’s reign, so they involved in political and social events of Egypt. The backgrounds and factors behind rise and fall of this family is a considerable while the study of its dimension demands a comprehensive study. The method of this study is descriptive-analytic while it tends to answer this question: what were the reasons and factors behind rise and fall of this family from power? The findings show that the factors such as the military skills and backgrounds as well as their position and influence on the Khorasani soldiers who resided in Egypt and The chaotic situation of Egypt played a significant role in achievement of Egypt’s Emirate. Furthermore, the findings show that there were some reasons behind the fall of Bani Sri family Kingdom in Egypt which were: fear of the Abbasid Caliphate about their power, lack of cohesion in social base, their internal conflicts, and internal rebellions of Egypt and sufficient authority of the Abbasid Caliphate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bani Sri family
  • Egypt
  • Khorasan
  • factors of rise and fall
- آزادی، فیروز؛ فیروزآبادی، سید اصغر، (1390)، «زمینههای عرب شدن مصر در صدر اسلام، (21 تا 64 ق)»، پژوهش‌های تاریخی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره جدید سال سوم، شماره چهارم، (پیاپی 12)، زمستان 1390: صص 50- 31.
-ابن تغری بردی، ابوالمحاسن یوسف، (1392 ق)، النجوم الزاهره فی ملوک مصر و قاهره. المجلد: 2، قاهره: وزارت الثقافه و 00ق شاد القومی، الموسسه المصریه العامه.
- اکبری، امیر (۱۳۸۴)، تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.
- جاحظ، ابوعثمان عمر، (2002البیان و تبیین، تحقیق علی ابومحلم، بیروت: دار مکتب الهلال.
- زرکلی دمشقی، خیرالدین بن محمود بن محمد، (1980 م)، الأعلام: قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، 8 مجلد، بیروت: دارالعلم للملایین.
- عزتی، مهدی، (1395)، «بررسی و تحلیل نقش خراسانیان در تشکیلات سیاسی و اداری مصر در عصر اول عباسی»، فصلنامه علمی پژوهشی خراسان بزرگ، سال هفتم، شماره (22)، بهار 1395: صص 24- 11.
- طبری، محمد بن جریر،(1960)، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم. بیروت: دارالتراث.
-کاشف، سیده اسماعیل، (1986)، مصرفی فخرالاسلام، بیر وت: دارالرائدالعربی.
- گست، رووُن، (1381)، «روابط ایران و مصر از اسلام تا دوران فاطمیان»، ترجمه نصرالله صالحی، مجله تاریخ اسلام، سال سوم، شماره مسلسل 10، تابستان 1381: صص 204- 184.
-کندی، یوسف بن عمر.) بی‌تا). کتاب الولاة و القضاه. تحقیق رون گست، قاهره: دارالکتب الاسلامیه.
-مقریزی تقی‌الدین‌احمدبن‌علی(1995 المواعظوالاعتبارفی ذکرالخطط والاثار، تحقیق ایمن فواد سید، لندن: مؤسسه الفرقان التراث الاسلامی.
- نصار، حسن، (1376)، «دوله مهمله فی تاریخ مصرالاسلامیه»، المجله،3، 110- 100.
- یعقوبی، احمد بن واضح.(بی تا)، تاریخ یعقوبی، بیروت: دارالصادر.
-Gest. R. (1973). Relations Between Persia and Egypt under Islam up to The Fatmid period. A volume of oriental studis, Ammesterdam.142-162.