واکاوی نقش و عملکرد مؤدبین در تربیت فرزندان امویان

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی

2 گروه تاریخ، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

10.22034/mte.2024.17470.1778

چکیده

در دوران امویان خلفای اموی نظام تعلیم و آموزش را ایجاد کردند و به دنبال آن اصطلاح «مؤدب» به وجود آمد. وی کسی بود که فرزندان خلفا و امیران و بزرگان را بر اساس خواست امویان آموزش و تعلیم می‌داد، به گونه‌ای که خلفا به انتخاب بهترین علما و دانشمندان از میان فقها و محدّثین، نحویون، شعرا و خطبا جهت آموزش و تعلیم فرزندان خویش تأکید داشتند تا بتوانند در آینده مناصب مهم حکومتی را بر عهده بگیرند. از این رو، بهترین افراد از نظر علمی و ادبی و اخلاقی که همسوی با امویان بودند، برای این کار انتخاب می‌شدند تا فرزندانشان بتوانند از علم و دانش وادب و رفتار آن‌ها بهره ببرند. این مهم بیانگر آن است که مؤدبین تأثیر بسیاری بر فرزندان خلفا از نظر علمی، اخلاقی، رفتاری و فکری داشتند، به گونه‌ای که دانشمندان، شاعران و رهبران مهم و برجسته‌ای از میان فرزندان خلفا برخاستند. هدف از این پژوهش، بررسی نحوه عملکرد مؤدبین و تأثیر آنان بر فرزندان خلفا در زمینه‌های سیاسی، حکومتی و فکری با تکیه بر روش توصیفی و تحلیلی است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد، که رفتار و تدابیر خلفا در حوزه‌های نامبرده بیشتر تحت تأثیر تعلیمات و نفوذ مؤدبین بوده که فضای سیاسی و اجتماعی جامعه آن روزگار را متأثر کرده بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analyzing the role and performance of educators in the education of Umayyad children

نویسندگان [English]

  • Talat Dehpahlavan 1
  • pourya esmaeili 1
  • Ramezan Mohammadi 2
1 Department of History, Faculty of Literature and Humanities, Razi University
2 Department of History, Research Institute and University, Qom, Iran
چکیده [English]

During the Umayyad era, the Umayyad caliphs created the education system, and after that, the term "polite" was born. He was the one who taught the children of the caliphs and the emirs and the elders, so that the caliphs emphasized the choice of the best scholars and scientists from among the jurists and the moderates, the syntax, the poems and the sermons to educate and educate their children so that they could take on important governmental positions in the future. Therefore, the best people in scientific, literary and moral terms were chosen for this so that their children could benefit from their science and knowledge of their manners and behavior. This important indicates that the Polite had a great influence on the descendants of the caliphs scientifically, morally, behaviorally and intellectually, so that important and prominent scientists, poets and leaders emerged from among the descendants of the caliphs. The aim of this study is to examine how polite people work and their influence on the descendants of the caliphs in the political, governmental and intellectual fields, relying on descriptive and analytical methods. The findings of the study show that the behavior and measures of the caliphs in the named areas were more influenced by the teachings and influence of the Polite who influenced the political and social atmosphere of the Society of that time.

کلیدواژه‌ها [English]

  • educators
  • children of caliphs
  • political education
  • intellectual education

مراجع

قرآن­ کریم.
ابن­الأثیر، عزالدین(1385ق)، الکامل فی التاریخ، ج4 - 5، بیروت، دارصادر.
ابن­ا­عثم، محمد(1406ق)، الفتوح، ج4، بیروت، دارالکتب العلمیة.
ابن­حجر عسقلانی، احمد بن علی(1325ق)، تهذیب­التهذیب، ج10، بیروت، دارصادر.
ابن­خلدون، عبدالرحمن بن محمد(1408ق)، العبر و دیوان المبتدا و الخبر فی ایام العرب و العجم و البربر، ج3، بیروت، دارالفکر.
ابن­خیاط، خلیفه(1414ق)، تاریخ، بیروت، دارالفکر.
ابن­سحنون، ابوعبدالله(1972م.)، آداب­المعلمین، تحقیق العروس المطوی، تونس.
ابن­سعد(1425ق)، الطبقات، القسم الاول و الثانی لتابعی أهل المدینة، تحقیق زیاد منصور، عمادة البحث العلمی بالجامعة الإسلامیة بالمدینة.
ابن­عبدالحکم، عبدالله(1404ق)، سیرة عمر بن عبدالعزیز، بیروت، عالم الکتب.
ابن­العدیم، کمال­الدین­عمر(1438ق)، بغیة الطلب فی تاریخ حلب، ج1، تحقیق سهیل زکار، بیروت، دارالفکر.
ابن­عساکر، ابوالقاسم­علی(1417ق)، تاریخ دمشق، تحقیق عمرو العمروی، ج9-10-21-22-37- 48-49-59-63- 65، بیروت، دارالفکر، بیروت.
ابن­کثیر، اسماعیل(1398ق)، البدایة و النهایة، ج 9-10 بیروت، دارالفکر.
أبونعیم، احمد(1400ق)، حلیة­الأولیاء و طبقات الأصفیاء، بیروت، دارالکتب العلمیة.
الاصفهانی، ابوالفرج(1415ق)، الأغانی، ج7، بیروت، دارإحیاء التراث العربی.‌
بسیونی، محمدالسید(2015م.)، لمؤدبون وتأثیرهم على أبناء الخلفاء فی الدولة الأمویة (41-132 هـ / 662 - 750م.)، مجله کلیه الآداب جامعه بنها، المجلد 39، ص531-558.
البغدادی، عبدالقاهر(1977م.)، الفرق بین الفرق، بیروت، دارالأوقاف الجدیدة.
بکرقندو، سلیمان بن أحمد(1427ق)، التأدیب فی العصر العباسی­ الأول، سلسلة الرسائل الجامعیة، مکتبه الملک فهد الوطنیه.
البلاذری، احمد(1417ق)، أنساب الأشراف، ج8،  تحقیق: سهیل زکار وریاض الزرکلی، بیروت، دارالفکر.
الجاحظ، عمرو بن بحر(1410ق)، البرصان و العرجان و العمیان و الحولان، بیروت، دارالجیل.
 
....................................(1418ق)، البیان و التبیین، ج1، تحقیق عبدالسلام هارون، مکتبه الخانجی.
الخطیب البغدادی، ابوبکر(1417ق)، تاریخ بغداد، ج1، بیروت، دارالکتاب العلمیه.
الذهبی، شمس­الدین(1382ق)، میزان اعتدال فی نقد الرجال، ج2، بیروت، دارالمعرفة للطباعة والنشر.
................................(1409ق)، تاریخ الإسلام، ج5، بیروت، دارالکتاب العربی.
................................(1427ق)، سیر أعلام النبلاء، ج5، القاهره، دارالحدیث.
الزرو، خلیل­داود(197م.)، الحیاة العلمیة فی الشام، بیروت، دارالآفاق الجدیده.
الزهرانی، ضیف­الله(1406ق)، النفقات فی و إدارتها فی الدولة العباسیة، مکه المکرمه، مکتبة الطالب الجامعی.
شلبی، احمد(1875م.)، التربیة و التعلیم، نظمها، فلسفتها، تاریخها، القاهرة، مکتبة النهضة المصریة.
الشهرستانی، عبدالکریم(1415ق)، الملل و النحل، ج1، بیروت، دارالمعرفه.
الطبری، محمد بن جریر(1879م.) تاریخ الامم و الملوک، ج6-7، لیدن.
العاید، سلیمان بن ابراهیم(1420ق)، المؤدبون و تجربتهم فی تعلیم العربیة، مجلة الدارسات اللغویه، مرکز الملک فیصل للبحوث والدارسات الإسلامیة.
عطوان، حسین(1980م.)، سیره الولید بن یزید من کتب التاریخ و الأدب و شعره، القاهره، المعارف.
القلقشندی، شهاب­الدین­احمد(1963م.)، صبح الاعشی فی صناعة الانشاء، ج13، القاهره، وزارة الثقافة، القاهرة.
المسعودی، ابوالحسن(1964م.)، مروج الذهب و معادن الجواهر، ج5، مصر، دارالسعادة.
.................................(1968ق)، التنبیه و الإشراف، بیروت، دارالتراث.
وجیه لطفی(1426ق)، ولایة العهد فی العصر الأموی، فلسطین، جامعة النجاح.
مطالعات تاریخی جهان اسلام

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 08 اردیبهشت 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار