مطالعه ساختارگرایانه تأثیر اندیشه انحرافی قرآن بسندگی در رویداد تاریخی قتل عثمان بن عفان

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه عمومی، مجتمع آموزش عالی خواهران، جامعه المصطفی العالمیه، مشهد، ایران

2 گروه الهیات دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

3 گروه معارف اسلامی دانشگاه فرهنگیان ، تهران، ایران

چکیده

یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین موضوعات تاریخ اسلام، رویداد تاریخی قتل عثمان بن عفان و شناخت دلایل واقعی آن است. این رخداد، بر موضوعات مختلفی از علوم اسلامی دارای تأثیر مستقیمی بوده است.
فرضیه اصلی این پژوهش این است که تحلیل این حادثه تاریخی، با روش مطالعه اسناد و شواهد و رویکرد ساختارگرا، نشان دهنده ارتباط روشنی بین قتل وی با مسئله قرآن سوزی است. نخستین پیامد این انحراف بنیادین و اندیشه قرآن بسندگی، وهن جایگاه انبیاء و به تبع آن جانشینان آن است. اگر چه در سده نخست، غالب مسلمانان به حجیت سنت نبوی قائل بودند، ولی تسلط 100 ساله این اندیشه انحرافی، بر تمدن نوپای اسلامی آثار و تبعات جبران ناپذیری برای مسلمانان به همراه داشت. شعار«حسبنا کتاب الله» و انحراف بنیادین قرآن بسندگی، که اعتبار و جایگاه پیامبر اکرم(ص) را به شدّت کاهش ‌داد، سبب گردید، احترام خلیفه رسول الله (ص) نیز در نزد این طیف از مردم که بخشی از قراء بودند، از بین برود و ایشان به خاطر اقدام قرآن سوزی عثمان که از نظر ایشان هتک حرمت به قرآن تلقّی می‌شد، اقدام به قتل عثمان بن عفان کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A structuralism review of the influence of the deviant thought of the Qur'an sufficiency on the murder of Uthman ibn Affan

نویسندگان [English]

  • fatemeh sadat Alavi aliabadi 1
  • BiBi Zeinab Hoseeini 2
  • alieh rezadad 3
1 General Department, Sisters Higher Education Complex, Al-Mustafa Al-Alamiya Community, Mashhad, Iran
2 Department of Theology, Farhangian University, Tehran, Iran
3 Department of Islamic Studies, Farhangian University, Tehran, Iran
چکیده [English]

One of the most important and complex issues in the history of Islam is the historical event of the assassination of Uthman bin Affan and knowing the real reasons for it. This event has had a direct impact on various topics of Islamic sciences.
The main hypothesis of this research is that the analysis of this historical incident, with the method of studying documents and evidence and a structuralist approach, shows a clear connection between his murder and the issue of burning the Quran. The first consequence of this fundamental deviation and the thought of the Qur'an is sufficiency, the disappearance of the position of the prophets (Kashif al-Ghatta ', 51) and consequently its successors. Although in the first century, most Muslims believed in the authority of the Prophetic tradition, but the 100-year domination of this deviant idea on the nascent Islamic civilization had irreparable effects and consequences for Muslims.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Burning Mushafs
  • Osman
  • Expediency
  • Axis Tradition
  • Structuralist Attitude

Creative Commons License

This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 http://creativecommons.org/licenses/by/4.0

مراجع

  1. قرآن کریم
  2. ابن ابی داود، عبدالله بن سلیمان، المصاحف، قاهره: الفاروق الحدیثه للطباعه و النشر، 1423.
  3. ابن ابی شیبه کوفی، عبدالله بن محمد، المصنف، بیروت: دارالفکر، 1409.
  4. ابن اعثم کوفی، محمد بن علی، الفتوح، بیروت: دارالاضواء، 1411.
  5. ابن حبان، محمد بن حبان، صحیح ابن حبان، بیروت: مؤسسه الرسالة، 1408.
  6. ابن حجر، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، بیروت: دارالفکر، 1404.
  7. ابن حجر، احمد بن علی، فتح الباری، بیروت: دارالمعرفة، بی­تا.
  8. ابن حجر،احمد بن علی، الاصابة، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1415.
  9. ابن حزم، علی بن احمد، المحلی، بیروت: دارالفکر، بی­تا.
  10. ابن حنبل، احمد، مسند الإمام أحمد بن حنبل، بیروت: مؤسسة الرسالة، 1421.
  11. ابن شبه، ابن شبه نمیری، تاریخ المدینة، قم: دار الفکر، 1410.
  12. ابن عدی، الکامل فی الضعفاء، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1418.
  13. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ الدمشق، بیروت: دارالفکر، 1425.
  14. ابن فارس، احمد بن فارس، مقاییس اللغه، بیروت: دارالفکر، 1404.
  15. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1408.
  16. ابن ندیم، محمد بن ابی یعقوب، الفهرست، بیروت: دارالمعرفة، بی­تا.
  17. ابو رحمة، محمد، فتنة الخلافة، قاهره: مکتبه بورصه، 2013.
  18. ابوطالب­مکی، قوت القلوب، بیروت: دارالکتب العلمیه،1417.
  19. احمدی میانجی، علی، مکاتیب الرسول(ص)، تهران: دارالحدیث، 1419.
  20. استفورد، مایکل، درآمدی بر تاریخ پژوهی، ترجمه علی صادقی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (علیه السلام)، 1385.
  21. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، بی­تا.
  22. ایوب، سعید، معالم الفتن، قم: مجمع احیاء الثقافة الاسلامیه، 1416.
  23. باقلانی، ابوبکر محمدبن­طیب، الإنتصارللقرآن، بیروت: دارابن­حزم، 2001.
  24. بخاری، محمد بن اساعیل، الجامع الصحیح، دمشق، جامعه دمشق، 1422.
  25. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، بیروت: دار الفکر، 1417.
  26. بهوتی، منصور بن یونس، کشف القناع، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1418.
  27. بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1422.
  28. پالمر، دونالد، ساختارگرایی و پساساختارگرایی، ترجمه کرمانی، تهران: انتشارات شیرازه کتاب، 1395.
  29. تمیمی، محمد بن احمد، المحن، بیروت: دارالغرب الاسلامی،2006.
  30. تیمومی، اسماعیلی، هادی و مهران، تاریخ نگاری ساختارگرا، نامه­تاریخ پژوهان، صص36-45، 1385.
  31. جابری، محمد عابد، العقل السیاسی العرب، بیروت: مرکز الدراسات الوحده العربیه،200.
  32. جلالی، سید محمد رضا،تدوین السنة الشریفة، بیروت: مکتب الاعلام الاسلامی، 1418.
  33. جوادی و نیک­پی، محمد اسلم، امیر، ایده و مفهوم ساختارگرایی، معرفت فرهنگی اجتماعی، ش3، صص 177-203، 1389.
  34. جوزف، نسیم یوسف، المکتبة التاریخ منهج البحث التاریخی، اسکندریه: دارالمعرفة الجامعیة، 2013.
  35. حاجی خلیفه، کشف الظنون، بیروت: داراحیاءالتراث العربی، بی­تا.
  36. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1411.
  37. حسینی و ایروانی، مطالعه تاریخی مراحل شکل گیری انگاره تواتر قراءات سبع، پژوهش های قرآن و حدیث،ش2، ،صص175-195، 1397.
  38. حلبی، ابو الصلاح تقی بن نجم، تقریب المعارف، قم: انتشارات الهادی، 1404.
  39. حنفی،‌خالد محمد عبد الواحد، اجتهادات عمر بن خطاب، بیروت: دار ابن حزم، 2005.
  40. حیدری، کمال، معالم التجرید الفقهی، قم: دارفرقد، 1429.
  41. خالدی، محمد، توابع الفتنة الکبری، اسکندریه: دارالعین، 2009.
  42. خربوطلی، علی حسن، تاریخ العراق فی ظل الحکم الاموی، مصر: مسربی، 1959.
  43. خطیب بغدادی، احمد بن علی بن ثابت، تقیید العلم، بیروت: دار إحیاء السنة النویة،1974.
  44. خلیلی، جواد جعفر، من حیاة الخلیفه عثمان بن عفان، بیروت: الارشاد للطباعة، 2000.
  45. دروزة، محمد عزت، التفسیر الحدیث، قاهره: دار الغرب الاسلامی، 1421.
  46. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ اسلام، بیروت: دار الکتاب العربی، 1407.
  47. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، بیروت: دارالمعرفه، 1963.
  48. رامیار، محمود، تاریخ قرآن، تهران: انتشارات اساطیر، 1379.
  49. رضا، محمد رشید، تفسیر القرآن الکریم الشهیر بالمنار، بیروت: دارالمعرفة، 1414.
  50. زکریا، فؤاد، البنائیه و النزعة التاریخیه، نشریه حولیات کلیه الأداب، ش 1، صص 15-22، 1399.
  51. سبحانی، جعفر، موسوعة طبقات الفقهاء، قم: اعتماد، 1418.
  52. سجستانی،ابن ابی داود، المصاحف: قاهره: نشر فاروق، 2003.
  53. سلیم بن قیس هلالی، سلیم بن قیس، اسرار آل محمد(ص)، قم: دلیل ما، 1424.
  54. شرف الدین، السید عبدالحسین، مؤلفوا الشیعه فی صدر الاسلام، تهران: مکتبه النجاح، بی­تا.
  55. شرف الدین، سید عبدالحسین، اجتهاد در مقابل نص، علامه ، ترجمه علی دوانی، کتابخانه بزرگ اسلامی، بی­تا.
  56. شوشتری، محمد تقی، قاموس الرجال، قم: مؤسسه نشر الاسلامی، 1378.
  57. صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، قم: مکتبه مرعشی نجفی، 1404.
  58. صلابی، علی محمد، عثمان بن عفان، قاهره: دارالفجر، 2014.
  59. صلاح الدین صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1420.
  60. صنعانی، عبد الرزاق، المصنف، بیروت: المکتب الاسلامی،1403.
  61. ضاحی، فاضل جابر، محاضرات فی منهج البحث التاریخی، دمشق: تموز،2016.
  62. طائی، نجاح، نظریات الخلیفه عثمان بن عفان، بیروت: دار احیاء التراث العربی،2003.
  63. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: اعلمی،1390.
  64. طبرانی، سلیمان بن احمد، التفسیر الکبیر، اردن: دارالکتاب الثقافی،2008.
  65. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری (تاریخ الامم و الملوک)،بیروت: دارالتراث،1879.
  66. طحان، احمد، الحرکات الاسلامیة بین الفتنة و الجهاد، بیروت: دارالمعرفة،2007.
  67. طوسی، محمد بن حسن، النهایة و نکتها، قم: جامعه مدرسین،1412.
  68. طه حسین، الفتنه الکبری، مصر: دار المعارف،1119.
  69. عباسلو، احسان، رویکرد ساختارگرا،نشریه کتاب ماه، ش184، صص81- 87، 1391.
  70. عبدالحمید، صائب، علم التاریخ و مناهج، بغداد: المرکز العلمی العراقی،2010.
  71. عبدالستار، شیخ، عثمان بن عفان، دمشق: دارالقلم، 2014.
  72. عبدالغنی، عبدالفتاح، البدور الزاهره: قاهره: دارالسلام، 2005.
  73. غنیم، عادل حسن، فی منهج البحث التاریخی، اسکندریه: دارالمعرفه الجامعیه، 2007.
  74. فخعلی، محمد تقی، تأملی درباره جهاد ابتدائی، نشریه مطالعات اسلامی، ش 77، صص 117-155، 1386.
  75. کلینی، محمد بن یعقوب، الروضه من الکافی، تهران: انتشارات اسلامیه، 1364.
  76. کوثرانی، وجیهه، تاریخ التاریخ، اتجاهات، مدارس، مناهج، بیروت: المرکز الداراسات الاسلامی، 2012.
  77. کورانی عاملی، تدوین القرآن، قم: دارالقرآن الکریم، 1418.
  78. گروه روش­شناسی و تاریخ­نگاری، گفتارهایی در باب تاریخ­نگاری و روش­شناسی­تاریخی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1393.
  79. گروه معارف و تحقیقات اسلامی، پاسخ به مقاله افسانه شهادت(یورش به خانه وحی)، گلستان قرآن، ش 76، صص28-31، 1380.
  80. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت: دار الرضا، 1403.
  81. مجموعه من الباحثین، الطائفیة صحوة الفتنة النائمه، امارات متحده عربی: المسار، 2011.
  82. مدرسی، محمد تقی، من هدی القرآن، تهران: دار محبی الحسین(ع)، 1419.
  83. مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، بیروت: مؤسسه الرسالة، 1413.
  84. مفید، محمد بن محمد ، الجمل و النصرة، قم: کنگره شیخ مفید، 1413.
  85. مقدسی ابو عبد الله، احسن التقاسیم، قاهره: مکتبة مدبولی، 1411.
  86. منقری، نصر بن مزاحم، وقعه صفین، قم: مکتبه آیت الله المرعشی النجفی،1404.
  87. مؤسسه آل البیت، السنة النبویه و موقف الحکام منه، مجلة تراثنا، قم: ش2، صص11-58، 1411.
  88. ناصحی، محمد، نقش زهری در روایات اصلی جمع قرآن، حدیث پژوهی، ش16، صص 167-190، 1395.
  89. ولهاوزن، یولیوس، الخوارج و الشیعه، قاهره: دارالجیل، 1976.
  90. هدایت­پناه، محمد رضا، بازتاب تفکر عثمانی در واقعه کربلا، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1388.
  91. هوفر، بیتر تشار، تناقضات المورخین، ترجمه قاسم عبده قاسم، قاهره: فرق المشروع القومی للترجمه، 2006.
  92. هیثمی، علی بن ابی بکر، مجمع الزوائد، بیروت: دارالکتب الاسلامیه، 1408.
  93. هیکل، محمد حسین، عثمان بن عفان، قاهره: مؤسسه هنداوی، 2013.
  94. یاری، یاسمن، تأثیر ساختارگرایی نسل اول و دوم، تاریخ نگاران مکتب آنال، ش 36، صص 117-129، 1393.
  95. یعقوب، احمد حسن، المواجهة مع رسول الله، بیروت: الغدیر، 1417.
  96. یعقوبی، محمد طاهر، شیعیان بغداد، قم: شیعه شناسی، 1385.
مطالعات تاریخی جهان اسلام
دوره 10، شماره 23 - شماره پیاپی 23
سال دهم، شماره بیست و سوم، پاییز 1401
مهر 1401
صفحه 148-172

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار