ترجمه و نقد و بررسی مدخل حمزه بن عبدالمطلب در ویرایش‌های سه‌گانه دایره المعارف اسلام چاپ لیدن (EI)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار بنیاد دایره المعارف اسلامی تهران، تهران، ایران

چکیده

حمزه بن عبدالمطلب از محوری­ترین شخصیت­های تاریخ اسلام است که در بسیاری از وقایع عصر پیامبر (ص) به ویژه در دوره بعثت حضور چشمگیر و تأثیرگذاری داشته است. به نظر می­رسد شناخت جایگاه و نقش ایشان در تحولات دوره بعثت، می­تواند معیاری برای فهم جایگاه خاندان پیامبر(ص) در به ثمر نشستن رسالت باشد. مسئله اصلی پژوهش این است که نویسندگان دایره المعارف اسلام چاپ لیدن که مشهورترین و کامل­ترین دایره المعارف موجود در دنیاست، چه تصویری از حضرت حمزه نشان داده است؟ در این مقاله با بررسی محتوای ویرایش­های سه گانه حمزه که به قلم هنری لامنس، مریدیت اُوِنز و نجم حیدر نوسته شده، نشان داده شد که هیچ کدام از این سه مقاله چنان که باید دایره المعارفی نیستند و متناسب با روشهای مرسوم علمی نوشته نشده­اند. چه این مقالات بدون ارجاع دقیق به منابع تاریخی و با نگاهی مغرضانه و پیشداورانه نوشته شده اند. مؤلفان سه­گانه مقاله حمزه بن عبدالمطلب در ویرایشهای سه­گانه دایره المعارف اسلام نه تنها از منابع مناسب و پژوهش­های مسلمانان به ویژه شیعیان استفاده نکرده، بلکه حتی آثار و پژوهش­های غربی­ها درباره حضرت حمزه را نیز به درستی منعکس نکرده ­اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Translation and critique and investigation of the entry of Hamza bin Abdulmutallab in the three editions of the Encyclopedia of Islam published by Leiden (EI)

نویسنده [English]

  • Mohammad Mahmood Poor
Assistant Professor Islamic Encyclopedia Foundation of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Hamza Ibn Abdulmutallab is one of the most central figures in the history of Islam who has had a significant presence and influence in many events of the time of the Prophet (PBUH), especially during the period of the Besat. It seems that recognizing his position and role in the upheavals of the Besat period can be a criterion for understanding the position of the family of the Prophet (PBUH) in fulfilling the mission. The main issue of the research is that how the authors of the Leiden Encyclopedia of Islam, which is the most famous and most complete encyclopedia in the world, have shown a picture of Hazrat Hamza. In this article, by examining the content of Hamza's three editions written by Henry Lamens, Meredith Owens and Najm Haidar, it was shown that none of these three articles are as encyclopedic as they should be and do not conform to conventional scientific methods. Because these articles are written without a precise reference to historical sources and with a one-sided and prejudicial view. The three authors of Hamzah ibn Abd al-Muttalib's article in the three editions of the Encyclopedia of Islam not only did not use appropriate sources and researches of Muslims, especially Shiites, but even they did not correctly reflect the works and researches of the West writers about Hamzah.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hamza Ibn Abdulmutallab
  • Encyclopedia of Islam
  • The Story of Hamza
  • Meredith Owens
  • Najm Haidar
  • Henry Lamens

This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 http://creativecommons.org/licenses/by/4.0

مراجع

  1. آیتی، محمدابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۶۹ش.
  2. ابن‌اثیر، الکامل فى‌التاریخ، بیروت 1385ـ1386ق/1965ـ1966م.
  3. ابن اسحاق، کتاب السیر و المغازی، چاپ سهیل زکار، بی­جا، دارالفکر، ۱۳۹۸/۱۹۷۸، چاپ افست قم ۱۳۶۸ش.
  4. ابن سعد، الطبقات الکبری، چاپ احسان عباس، بیروت، للطباعه و النشر، 1405هـ/1985م.
  5. ابن عبدالبرّ، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، چاپ علی محمد بجاوی، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
  6. ابن هشام، السیرة النبویة، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت، دار ابن کثیر، بی­تا.
  7. امیدسالار، محمود، «حمزه نامه»، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، 1389ش.
  8. بدوی، عبدالرحمان، فرهنگ کامل خاورشناسان، ترجمه شکرالله خاکرند، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، 1375ش.
  9. بلاذری، احمد، انساب الاشراف، به کوشش سهیل ذکار و ریاض زرکلی، بیروت 1417ق/1996م.
  10. تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام (نقد و ترجمه)، زیر نظر محمود تقی زاده داوری، قم، انتشارات شیعه شناسی، 1385ش.
  11. حائری، مهدی، «حمزه بن عبدالمطلب»، دایره المعارف تشیع، زیر نظر احمد صدر حاج سید جوادی و همکاران، نشر شهید سعید محبی، تهران، 1377ش.
  12. زرگری نژاد، غلامحسین، تاریخ صدر اسلام (عصر نبوت)، تهران، سمت، ۱۳۹۰ش.
  13. صفا، ذبیح الله، نثر فارسی از آغاز تا عهد نظام الملک طوسی، تهران، 1347ش.
  14. صفری، مهدی، «دایره المعارف اسلام»، دانشنامه و دانشنامه نگاری؛ تاریخچه، روش­ها، نمونه­ها، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، کتاب مرجع، تهران: 1399ش.
  15. زندی، عاطفه، «حمزه»، دائره المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، ناشر مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، تهران، 1392ش.
  16. طبرى، محمدبن جریر، تاریخ‌الطبرى، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت ]1382ـ1387/1962ـ 1967[.
  17. فیض بخش، محسن، «نجم حیدر: درآمدی بر اسلام شیعی»، فصلنامه نقد کتاب ایران و اسلام، سال اول، شماره 3و 4، پاییز و زمستان 1393.
  18. عدالت نژاد، سعید، «نجم حیدر: خاستگاه­های شیعه: هویت، مناسک و مکانهای مقدس در کوفه قرن دوم/هشتم»، فصلنامه نقد کتاب ایران و اسلام، سال اول، شماره 1 و2، بهار و تابستان 1393.
  19. مجتهدی، مهدی، «حمزه بن عبدالمطلب»، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، 1389ش.
  20. واقدی، محمدبن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶.
  21. Lammens, L. (1987), "Hamza", First Encyclopaedia of Islam, edited by M. Th. Houtsma, et el, Leiden: Brill.
  22. Meredith-Owens, G. m. (1986), "Hamza B. Abd al-Muttalib", The Encyclopaedia of Islam, edited by H. A. R. Gibb, et el, new ed. Leiden: Brill.
  23. Haider, Najam I. (2017), "Hamza B. Abd al-Muttalib", The Encyclopaedia of Islam, Three Edited by Kate Fleet, et el, )https://referenceworks.brillonline.com/ entries/encyclopaedia-of-islam-3/*-COM_22171(.
مطالعات تاریخی جهان اسلام
دوره 9، شماره 19 - شماره پیاپی 19
سال نهم، شماره 19، پاییز 1400
مهر 1400
صفحه 101-130

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار