بررسی تطبیقی علل پیشرفت فناوری در تمدن اسلام وغرب

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران (نویسنده مسئول)

2 استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

چکیده:
مقاله حاضر باتمایز میان علم و فناوری و تعریف جداگانه هر کدام و بررسی رابطه رشد علم با فناوری باهدف پاسخ به این مساله به رشته تحریردرامده که چرا پیشرفت علمی مسلمین در قرون پنجم تا هفتم هجری قمری منجر به پیشرفت آنها در فناوری نشد ولی برعکس، غربیان که در قرن های بعداز رنسانس پیشرفت علمی قابل ملاحظه ای داشتند توانستند به پیشرفت در فناوری هم دست یایند وبا این فرضیه دلایل پیشرفت علمی مسلمین وعدم پیشرفت انها درفناوری -برخلاف جهان غرب- رابررسی می کند.روش: تبیینی و تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای می باشد و شیوه تجزیه و تحلیل اطلاعات آن هم با روش تحلیل اسنادی است. نتیجه گیری: لااقل به چند دلیل چنین تفاوتی حاصل شددلایلی مثل روحیه اومانیستی درغرب وتفاوت انتظار از علم ،استقلال مالی فناوری درغرب،بهره گیری از زبان ریاضی،ضعف نظام تعلیم وتربیت،رواج تفکر قشری گری وصوفی گری وبالاخره حمله مغولان . در پایان دو پیشنهاد برای ادامه این کار علمی مقایسه ای ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Causes of Technological Advancement in Islamic and Western Civilizations

نویسندگان [English]

  • hussein motie 1
  • mohamad bagher khazaili 2
1 Assistant Professor, Department of Islamic Education, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Islamic Education, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran
چکیده [English]

 The present article examines the relationship between the growth of science and technology by distinguishing between science and technology and defining each one separately. The main question of this article is why the scientific progress of Muslims in the fifth to seventh centuries AH did not lead to their advancement in technology. Conversely, Westerners, who had made significant scientific advances in the post-Renaissance centuries, could make advances in technology. With this hypothesis, this article examines the reasons for the scientific progress of Muslims and their lack of progress in technology, unlike the Western world. The method of the article is explanatory and analytical and the method of data collection is library. Such things as the humanist spirit in the West and the difference between expectation from science, financial independence of technology in the West, the use of mathematical language, the weakness of the Islamic education system, the prevalence of corticalism and Sufism in Islam and finally the Mongol invasion are the reasons for this fact. Finally, two suggestions for the continuation of this scientific-comparative work are presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Technology
  • Muslim Civilization
  • Western Civilization
  • Technological Advancement
  • Experimental Sciences
- استهری، هادی، 1389 «مقاله پیدایش و گسترش خانقاه در ایران»، نیمسال نامه تاریخ نو، شماره 1، پاییز و زمستان  (ص 17)، 1389.
- باترفیلد، هربرت، 1379، مبانی علم نوین، مترجم یحیی نقاشی صبحی، تهران؛ شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- بادامچی، محمدحسین،1396 ایران اسلامی در مواجهه با تکنولوژی غرب (مجموعه دیدگاهها)تهران: شرکت انتشارات سوره مهر.
-باربور، ایادی،1388، علم و دین، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهرن، انتشارات نشر دانشگاهی،
- باسورث، ادموند کلیفورد، 1362، تاریخ غزنویان، جلد1، ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر، ج1،.
- توکل، محمد،1373، «تکنولوژی، انتقال تکنولوژی و جهان سوم» مجموعه مقاله های سمینار جامع شناسی و توسعه، جلد2 ، تهران، انتشارات سمت.
- خراسانی، احمدبن موسی بن شاکر، 1393، کتاب الحیل، ابتکارات خارق العاده مکانیکی ترجمه و نگارش، سرفراز غزنی، تهران، موزه علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران.
- خلیل، طارق، 1383 «مدیریت تکنولوژی رمز موفقیت در رقابت و ثروت» ترجمه دکتر سیدمحمد اعرابی و داود ایزدی، جلد 3، تهران، دفتر نشر پژوهش های فرهنگی.
-دادگر یداله ،1383، تاریخ تحولات اندیشه اقتصادی،قم:نشردانشگاه مفید.
-رنان کالین ،1385، تاریخ علم کمبریج ،ترجمه حسن افشار،تهران:نشرمرکز ،
-رحیمی، غلامحسین، 1393 «مفهوم صنعت و فناوری از دیدگاه متفکران مسلمان» فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، سال چهارم، زمستان 1393 ، شماره 7 ، ص 35- 54
- رشدی، راشد، 1397 «تاریخ و فلسفه علم » ترجمه حسین معصومی همدانی با همکاری حسن امینی، تهران، هرمس.
- زیباکلام، صادق، 1394،  ما چگونه ما شدیم، چاپ بیستم، تهران: انتشارات روزنه، چاپ بیستم.
- سروش، عبدالکریم، 1373،  قصه ارباب معرفت، تهران: نشر صراط.
- علمداری، کاظم، 1379،  چرا ایران عقب ماند و غرب پیش رفت، تهران: نشر توسعه.
- غزالی، امام محمد، 1401 ق، احیاء علوم الدین، جلد 1، بیروت: دارالفکر،.
- فلاطوری، جواد، عوامل پیشرفت علمی مسلمین در قرن چهارم و پنجم هجری، دفتر دانش، سال اول، شماره 4 تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی، (بی تا).
-فوکول،اشپیل، 1380،تمدن مغرب زمین،تهران ، امیر کبیر.
- قانع بصیری، محسن، 1395، تاریخ تحلیلی صنعت در ایران، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
- کاپالدی، نیکلاس ،1377، فلسفه علم، ترجمه علی حقی، تهران، سروش.
- گنون،  رنه ،1384، سیطره کمیت و علائم آخرالزمان، ترجمه علی محمد کاردان تهران: نشر دانشگاهی،.
- لوری، پیتر، 1387 ،کیمیا و عرفان در سرزمین اسلامی، مترجمان، زینب پودینه     آقایی، رضا کوهکن، تهران: طهوری، انجمن ایران شناسی فرانسه در ایران  .
- لیدنبرگ، دیویدس، 1377  سرآغاز های علم در غرب، ترجمه فریدون بدره ای ، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
- مطیع، حسین، 1396،رابطه دین و فناوری، قم: دفتر نشر معارف،
- مطیع، حسین، 1397،  «ملاک تمایز تسخیر و تغییر طبیعت در فناوری اسلامی»، فصلنامه علمی و پژوهشی اندیشه نوین دینی، شماره 55، ص 72-53، قم: دانشگاه معارف اسلامی.ُ
- ملایی، محمدرضا، سیدمحمدعلی تقوی، سیدحسین الهی،1394،  «انقلاب برای رهایی»، جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، سال ششم، شماره9.
- ملکیان، مصطفی،1379،  جزوه  سنت و تجدد و پساتجدد، درس گفتارهای دانشگاه شریف تهران، بی نا.
- نصر، سیدحسین ، 1389، علم و تمدن در اسلام، ترجمه احد آرام، چاپ چهارم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- نصیری، مهدی، 1398، جامعه شناسی علم و فناوری، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- برتولد، اشپولر، 1368،  تاریخ مغول در ایران، ترجمه محمود میرآفتاب، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- نصر، سیدحسین، 1396، «اسلام، علم، مسلمانان و فناوری»، در گفتگو با مظفر     اقبال، مترجمان، مهدی کفایی، حسین کرمی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- نوشاد، اسماعیل، 1396، غزالی و یک نبیره ناخوانده به نام سکولاریسم، سایت فرهنگ امروز farhangemroos.com ، 21 فروردین  .
- ولایتی، علی اکبر، 1385، تاریخ تمدن و فرهنگ اسلامی، قم، دفتر نشر معارف.
- هابسون، جان، 1387، ریشه شرقی تمدن غربی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی،.
- یوسف حسن، احمد، هیل، دانالد، 1375، تاریخ مصور تکنولوژی اسلامی، ترجمه ناصر موفقیان، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی،.
- فیاضی، ابراهیم،1389، مردم شناسی تاریخی شناختی علم در ایران، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، شرکت چاپ و نشر بین الملل.
- ویل دورانت، 1385، تاریخ تمدن، عصر ایمان، ترجمه ابوطالب صارمی، ابوالقاسم پاینده، ابوالقاسم طاهری، تهران: علمی و فرهنگی، جلد 4.
- منصور بخت، قباد، 1398، ایران ناصری و ناکامی در توسعه صنعتی، تهران: نگارستان اندیشه،.
- سعیدی نیا، حبیب اله، 1390، «علل افول علمی تمدن اسلامی»، فصلنامه علمی و پژوهش پژوهشنامه تاریخ اسلام سال اول، شماره دوم، تابستان 1390، (118-93).
-Al- Hassan, A.Y:Ahmed,M.; Iskandav,A.Z The Different Aspects of Islamic cultuvr, Volume Four science and Technology in Islam, united Nations, Educational, unescopublishing, p122. (2001)
 
-Bevgolsen, jan kyvve, Pedersen, stig Andur and Headricks, Vincent FA companion to the philosophy of technology. Papevback ed wiley-Blackwell, A john wiley & sons, Ltd, publication p35-39. .(2009).
-graham  loren R  the socio –poletical roots of brios hessen sovit maxim and the  history of science .social studies of science  London sage  15 705-722  1985
-Hessen boris.  The social  and economic roots of Newtonspricipia  .in the social  and economic roots of the revolution.Boston studies in philosophy of science .2009