بررسی تقابلات شیعیان هزاره و امیرعبدالرحمن خان (1319-1297ق) در افغانستان

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تاریخ ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

2 گروه آموزشی تاریخ وایران شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه میبد، ایران

3 گروه تاریخ، دانشکده انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

4 تاریخ، دانشکده ی علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

10.22034/mte.2021.9861.1392

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی و تبیین تقابلات و تعارضات شیعیان هزاره و عبدالرحمن‌خان در افغانستان به انجام رسیده است. سیاست-های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی عبدالرحمن‌خان سبب بروز نارضایتی جدی در میان هزاره‌ها شده بود به گونه‌ای که دوران حکومت وی را می‌توان سخت‌ترین دروان تاریخی شیعیان و قوم هزاره در افغانستان دانست. نارضایتی‌ها تبدیل به قیام مسلحانه در چند مرحله گردید و به نظر می‌رسد این قیامها بهانه کافی برای پاکسازی قومی- مذهبی شیعیان هزاره افغانستان را دراختیار امیرعبدالرحمن قرار داده بود. سرکوب شیعیان هزاره به اندازه‌ای گسترده بود که حتی سبب واکنش دولت قاجار و علمای شیعه در این دوره گردیده است.
یافته‌ها بیانگر آن است که: اختلافات میان هزاره‌ها و حکومت مرکزی ریشه در چند عامل داشته: تفاوت مذهبی میان هزاره‌ها و حکومت مرکزی، تعارض منافع عبدالرحمن‌خان و میرهای هزاره، کوچ اجباری برخی از هزاره‌ها و پاره‌ای دیگر از مسائل اجتماعی و اقتصادی، مهمترین عوامل تقابلات و تعارضات میان شیعیان هزاره و امیرعبدالرحمن خان به شمار می‌روند. روش تحقیق در این پژوهش، تاریخی-تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای انجام شده است.در نهایت بر پایه‌ی یافته‌های حاصل از منابع استنتاج، تبیین و تحلیل به ‌عمل آمده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the confrontation between Hazara Shiites and Abdul Rahman Khan (1297-1319) in Afghanistan

نویسندگان [English]

  • jafar nouri 2
  • mirabbas habibi 3
  • keshvad siahpour 4
1
2 Department of History and Iranology, Faculty of Humanities, Meybod University, Iran
3 Department of History, Faculty of Humanities, Yasouj University, Yasouj .iran
4 History, Faculty of Humanities, Yasouj University, Yasouj, Iran
چکیده [English]

The present research has been carried out with the aim of investigating and explaining the confrontations and conflicts of Hazara Shiites and Abdur Rahman Khan in Afghanistan. Abdul Rahman Khan's cultural, economical and political policies had caused serious dissatisfaction among the Hazaras; In such a way that the period of his rule can be considered as the most difficult period in the history of Shiites and Hazara people in Afghanistan. Dissatisfaction turned into an armed uprising in several stages, and it seems that these uprisings provided a sufficient excuse for the ethnic-religious cleansing of Hazara Shiites of Afghanistan at the disposal of Amir Abdul Rahman. The repression of Hazara Shiites was so widespread that it even caused the Qajar government and Shiite scholars to react in this period. The findings show that: the differences between the Hazaras and the central government are rooted in several factors: the religious difference between the Hazaras and the central government, the conflict of interests between Abdul Rahman Khan and the Hazara Mirs, the forced migration of some Hazaras and Another of the social and economical issues are the most important factors of confrontations and conflicts between Hazara Shiites and Amir Abdul Rahman Khan. The method in this research is historical-analytical and information collection is done by library method. Finally, based on the findings from the sources, inference, explanation and analysis have been made.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Amir Abdul Rahman Khan
  • Hazarajat
  • Shiites
  • Afghanistan

Creative Commons License

This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 http://creativecommons.org/licenses/by/4.0

مراجع

  1. -اصغری، محمدرحیم (تابستان1386) «اقوام افغانستان در مسیر تاریخ»، میثاق امین، سال دوم، پیش شمارۀ سوم، صص177-145.
  2. -بهمنی­قاجار، محمدعلی(1386). ایران و افغانستان از یگانگی تا تعیین مرزهای سیاسی، تهران، مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی.
  3. -بینش، محمدوحید و دیگران(1390). آشنایی با مسلمانان جهان اسلام: شیعیان افغانستان، تهران، موسسه مطالعات اندیشه سازان نور.
  4. -حسنی، عبدالعلی (1393) «راهبردهای جریان های شیعی در فرایند سیاسی افغانستان (با تأکید بر تحلیل انتخابات ریاست جمهوری1393 ) »، پژوهش های منطقه ای، شماره 12، صص150-117.
  5. -خانف، ل، تیمور(1372). تاریخ ملی هزاره، ترجمه عزیزطغیان، قم ، اسماعلیان.
  6. -رحمانی، محمدهادی (1399)، «کارنامه سیاسی رهبران هزاره در سدۀ اخیر»، تاریخ اسلام در آیینۀ اندیشه­ها، سال12، شماره18، صص95-76.
  7. -روستا، جمشید و محمد میرزایی بادیزی، (1399)، «واکاوی پیشینه و خاستگاه هزاره­های اوغانی و جرمانی»، پژوهش‏های علوم تاریخی، سال12، شماره4، صص100-83.
  8. -ریاضی، محمدیوسف (1369). عین­الوقایع، به کوشش محمدآصف فکرت، تهران، بنیاد موقوفات افشار.
  9. -سمیعی، کیوان (1363). زندگانی سردار کابلی مشتمل بر حوادث افغانستان در قرن نوزدهم میلادی،گیلان، زوار.
  10. -عبدالرحمن خان (1322ق). تاج التواریخ، ج 2، کابل، فیض رسا.
  11. -عبدالرحمن خان (1369). سفرنامه و خاطرات امیر عبدالرحمان خان پادشاه افغانستان، ترجمه غلام مرتضی­ خان قندهاری، به کوشش ایرج افشار سیستانی، تهران، موسسه انتشاراتی و آموزشی نسل دانش.
  12. -غبار، میرغلام محمد (1374). افغانستان در مسیر تاریخ ، تهران، جمهوری، چاپ ششم.
  13. -غبار، میرغلام محمد (1378). تاریخ ادبیات افغانستان، پشاور، آرش، چاپ دوم.
  14. -فرخ، سید مهدی (1371)، تاریخ سیاسی افغانستان، قم، احسانی
  15. -فرهنگ، میرمحمدصدیق (1367). افغانستان در پنج قرن اخیر ، پشاور، انجنیر احسان­الله مایار، چاپ دوم.
  16. -کاتب، ملا فیض‏محمد (1372). نژادنامه افغان، مقدمه و تحشیه کاظم یزدانی، قم، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
  17. -کاتب، ملا فیض محمد (1331ق). سراج التواریخ ،ج3، کابل، دارالسطنه.
  18. -مجددی، عبدالحق و فضل الله مجددی (1378). حقیقه التواریخ از امیر کبیر تا رهبر کبیر، کابل، میوند.
  19. -محقق ارزگانی، قربان علی (1391). ،بررسی ریشه‏های تاریخی تشیع در افغانستان، قم، آشیانه مهر.
  20. -محمدی شاری،شوکت علی (1392). در اوستایی در صدف لهجه هزارگی ، کابل، صبح امید.
  21. -محمدی، محمد حسین (1388). تاریخ تحلیلی داستان نویسی افغانستان، تهران، چشمه.
  22. -محمود، محمود (1353)، تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس در قرن نوزدهم میلادی، ج4، تهران، اقبال، چاپ چهارم.
  23. -مصباح­زاده، سید محمدباقر (1391). نگاهی مختصر به تاریخ اقوام در افغانستان، مشهد، مرندیز.
  24. -موسوی، سید عسکر (1379). هزاره­های افغانستان(تاریخ، فرهنگ، اقتصاد و سیاست)، ترجمه اسدالله شفایی، تهران، موسسه فرهنگی هنری نقش سیمرغ.
  25. -میتلند، پی. چی (1376)، تحقیقی درباره: هزاره­ها و هزارستان (گزارش کمیسیون سرحدی افغان و انگلیس)، ترجمه محمداکرم گیزابی، قم، مرکز فرهنگی نویسندگان افغانستان.
  26. -نصیرمهین، محمد (بهار و تابستان1384) «درآمدی بر تاریخ تجدد در افغانستان(1869-1919میلادی) »، ایران نامه، شماره85و86، صص46-25.
  27. -kakar m.h (1973(, »The pacification of the Hazaras in Afghanistan«, Afghanistan Council Occasional paper,No.4.
  28. -Sultan,M.H.(1975), » shi”ite Islam, pesian studis«, state university of New York press, No.5.
مطالعات تاریخی جهان اسلام
دوره 11، شماره 26 - شماره پیاپی 26
سال یازدهم، شماره بیست و ششم تابستان1402
تیر 1402
صفحه 7-29

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار