الف. فارسی و عربی
ابن‌ابی‌الحدید، فخرالدین ابوحامد (1965). شرح نهج‌البلاغة. بیروت: دار احیاء الکتب العربیة.
ابن‌آدم، یحیی (1409). الخراج. تصحیح احمد محمد شاکر، قاهرة: مطبعة السلفیة.
ابن‌بابویه قمی، ابوجعفر محمد (1361). معانی الاخبار. تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
ابن‌جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن (1995). المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم. تصحیح سهیل زکار، بیروت: دارالفکر.
ـــــ (بی‌تا). تلبیس ابلیس. بیروت: دارالکتب العلمیة.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1367). مقدمه ابن خلدون. ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران: علمی و فرهنگی.
ابن‌سلام، ابوعبید القاسم (1968). الاموال. تحقیق خلیل محمد هراس، قاهرة.
ابن‌شاکر کتبی (1973). فوات الوفیات. به کوشش احسان عباس، بیروت.
ابن‌عبدالله الکاتب ارجانی، فرامرز (1382). سمک عیار. بازنویسی علی شاهرودی و مقدمه محمد روشن، تهران: صدای معاصر.
ابن‌عمرو، محمود زمخشری (1979). اساس البلاغة. بیروت: دار صادر.
ابن‌فوطی، عبدالرزاق (1962). تلخیص معجم الألقاب. دمشق: مطبعة الهاشمیة.
ابن‌قیم جوزی، شمس‌الدین محمد (1991). الفروسیة. تحقیق سمیر حسین حلبی، دارالصحابة للتراث بطنطا، الطبعة الاولی.
ابن‌مسکویه، ابوعلی (1970). تجارب الأمم. قاهرة: التألیف و الترجمة و النشر.
ابن‌منظور، محمد‌بن‌مکرم‌بن‌علی (1956). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
ابن‌هشام، عبدالملک (1982). السیرة النبویة. تحقیق مصطفی السقاء، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ابوبکر محمد، أبودرید (1995). جمهرة اللغة. بیروت: طبعة مکتبة الثقافة الدینیة و طبعة دار صادر.
ابوطاهر‌بن‌علی‌بن‌حسین طرطوسی (1355). ابومسلم‌نامه. به کوشش اقبال یغمایی، تهران: انتشارات گوتنبرگ.
ابویوسف، یعقوب‌بن‌ابراهیم (1382ق). الخراج. تصحیح طه عبدالرئوف، قاهرة: المؤسسة العربیة الحدیثة.
اشپولر، برتولد (1369). ایران در قرون نخستین اسلامی. ترجمه مریم میر احمدی، تهران: علمی و فرهنگی.
اصفهانی، ابوالفرج (1969). الأغانی. قاهرة: دار الشعب.
امین بک، احمد (بی‌تا). الصعلکة و الفتوّة فی الاسلام. قاهرة: دارالمعارف.
انصاری، عبدالله‌بن‌محمد (1362). طبقات الصوفیة. مقابله و تصحیح محمد سرور مولایی، تهران: توس.
اوحدالدین، حامد‌بن‌ابی‌الفخر الکرمانی (1347). مناقب. با تصحیح و حاشیه بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
آلوسی، شهاب‌الدین (1362) بلوغ الأرب فی معرفة احوال العرب. تحقیق محمد بهجت الأثیری، مطبعة مصر.
بلاذری، احمد‌بن‌یحیی (1367). فتوح البلدان. ترجمه دکتر محمد توکل، تهران: نشر نقره.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1369). مقدمه ابن‌خلدون. ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران: علمی و فرهنگی، چاپ هفتم.
بهار، محمدتقی (۱۳۲۰). «جوانمردی». روزنامه مهر ایران، دوره یکم، ش ۲۲.
بهار، مهرداد (1362). جستاری چند در فرهنگ ایران. تهران: چشمه.
بیطار، امیة (1980). «الحیاة الاقتصادیة فی بلاد الشام بین سنتی 132- 359ق». دمشق: مجلة الدراسات التاریخیة.
پرتو بیضائی کاشانی، حسن (۱۳۳۷). تاریخ ورزش باستانی ایران. تهران: زورخانه.
پطروشفسکی، ایلیا پاولیج (1353). اسلام در ایران. ترجمه کریم کشاورز، تهران: انتشارات پیام، چاپ سوم.
پورداوود، ابراهیم (1356). یشت‌ها. ج اوّل، تهران: دانشگاه تهران.
تنوخی، ابوالحسن محسن (1360). فرج بعد از شدت. ترجمه حسین‌بن‌احمد دهستانی، با مقابله و تصحیح اسماعیل حاکمی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
توحیدی، ابوحیان (1953). البصائر و الذخائر. قاهرة: التألیف و النشر.
ـــــ (1965). اللإمتاع و المؤانسة. تصحیح احمد امین، قاهرة: مطبعة التألیف و الترجمة.
تشنر، فرانتس (1331). «فتوت در کشورهای اسلامی». تهران: مجله دانشکده ادبیات، دوره 4، ش ۲.
جاحظ، أبوعثمان (1977). البخلاء. بیروت: دار الکتب الشعبیة.
ـــــ (1411). البیان و التبین. قاهرة: چاپ حسن افندی.
حاکمی، اسماعیل (1346). «آیین فتوت وعیاری». تهران: مجله سخن، دوره 17.
حنبلی، ابن‌معمار (1958). کتاب الفتوة. تصحیح و مقدمة مصطفی جواد، بغداد: مطبعة شفیق.
خاتشاتریان، الکساندر (1998). اهل الفتوة و الفتیان فی المجتمع الاسلامی. تقدیم زهیر‌الدین صالح، بیروت: مرکز العربی الابحاث و التوثیق.
خانلری، پرویز (1348). «آیین عیاری». تهران: مجله سخن، دوره 19، ش 1-6.
خلیف، یوسف (1959). الشعراء الصعالیک فی العصر الجاهلی. مصر: دارالمعارف.
دسوقی، عمر (1959). الفتوّة عندالعرب أو احادیث الفروسیة و المثل العلیا. قاهرة: مکتبة نهضة مصر.
دوری، عبدالعزیز (1969). مقدمة فی التاریخ الاقتصادی العربی. بیروت: دارالطلیعة للطباعة و النشر.
دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامه. ج 12، تهران: دانشگاه تهران.
دینوری، ابن‌قتیبه (1963). عیون الأخبار. قاهرة: دارالکتب المصریة.
ذکاوتی قراگزلو، علیرضا (1373). «شاعران صعلوک در ادب عربی». مجله آینه پژوهش، خرداد و تیر، ش 25.
ذهبی، شمس‌الدین (1424). تاریخ الاسلام. چاپ بشّار عوّاد، بیروت: دارالغرب الاسلامی.
رجب النجار، محمد (1981). الشطار و العیاریین (حکایات فی التراث العربی). کویت: دارالمعرفة.
رضی‌الدین، سید‌بن‌طاووس (1400). الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف. قم: مطبعة الخیام.
روشن، محمد(1348). بختیارنامه. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
زالنغر، جیرارد (1960). الفتوة هل هی الفروسیة الشرقیة. بیروت: دراسات الاسلامیة.
زبیدی، محب‌الدین (1410). تاج العروس. بیروت: دارالفکر.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1379). ارزش میراث صوفیه. تهران: انتشارات امیر کبیر.
سهروردی، شهاب‌الدین عمر (1370). فتوت‌نامه؛ در رسایل جوانمردان. با مقدمه و تصحیح مرتضی صرّاف، تهران: انجمن ایران شناسی فرانسه و معین.
سلمی، ابوعبدالرحمن (1381). کتاب الفتوّة. ترجمه قاسم انصاری، تهران: حدیث امروز.
شبلی، احمد (1990). موسوعة التاریخ الاسلامی و الحضارة الاسلامیة. ج 3، قاهرة: مکتبة النهضة المصریة.
شکی، منصور (1372). «درست‌دینان». تهران: مجله معارف، دوره دهم، ش 1.
شمس‌الدین آملی، محمد‌بن‌محمود (1379). نفائس الفنون. به اهتمام ابوالحسن شعرانی، تهران: اسلامیه.
شیبی، کامل مصطفی (1359). همبستگی میان تصوف و تشیع. ترجمه علی‌اکبر شهابی، تهران: دانشگاه تهران.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1386). قلندریه در تاریخ (دگردیسی‌های یک ایدئولوژی). تهران: سخن.
صابی، هلال (1958). الوزراء. تحقیق عبدالستار فراج، قاهرة.
صالح‌بن‌جناح اللحمی (1992). الأدب و المروءة. قاهرة: قسم تحقیق و تعلیق بالدار، دارالصحابة للتراث بطنطا.
طبری، محمد‌بن‌جریر (بی‌تا). تاریخ طبری. بیروت: الأعلمی.
ـــــ (1962). ترجمه تفسیر طبری. تصحیح حبیب یغمایی، هفت جلد، تهران: دانشگاه تهران.
طوسی، خواجه نظام الملک (1369). سیاست‌نامه. تصحیح عباس اقبال، تهران: اساطیر.
طوسی، نصیرالدین (1364). اخلاق ناصری. تصحیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: انتشارات خوارزمی.
عفیفی، ابوالعلاء (1376). الملامتیّة و الصوفیة و اهل الفتوّة. ترجمه نصرت‌الله فروهر، تهران: الهام، چاپ اوّل.
عنصرالمعالی، کیکاووس‌بن‌قابوس (1365). قابوس‌نامه. به اهتمام و تصحیح غلام‌حسین صدیقی، تهران: علمی و فرهنگی.
فیروزآبادی، محمد‌بن‌یعقوب (بی‌تا). قاموس المحیط. ج 2، بیروت: دارلجبل.
قشیری، ابوالقاسم (1364). ترجمه رساله قشیریه. تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: علمی و فرهنگی، چاپ دوم.
قرآن کریم (1378). خط عثمان‌طه، ترجمه آیت‌الله مکارم شیرازی، قم: چاپ سوم.
کاشانی، عبدالرزاق (1369). تحفة الإخوان فی خصائص الفتیان. تصحیح سید محمد دامادی، تهران: علمی و فرهنگی.
کحالة، عمر رضا (1973). دراسات اجتماعیة فی العصور الاسلامیة. دمشق: المطبعة التعاونیة.
کربن، هانری (1363). آیین جوانمردی. ترجمه احسان نراقی، تهران: نشر نو.
کریستن سن، آرتور (1345). ایران در زمان ساسانیان. ترجمه غلامرضا رشید یاسمى، تهران.
گراوند، مجتبی (1397). مبانی فرهنگ فتوت و جوانمردی در قرآن کریم و سیره معصومین(ع). لرستان: دانشگاه لرستان، انتشارات دانشگاه لرستان.
گردیزی، ابوسعید (1347). زین الاخبار. مقابله و تصحیح و تحشیه و تعلیق عبدالحی حبیبی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
گولپینارلی، عبدالباقی (1379). فتوت در کشورهای اسلامی. ترجمه توفیق سبحانی، تهران: روزنه.
ـــــ (بی‌تا). تصوف در یکصد پرسش و پاسخ. ترجمه توفیق سبحانی، تهران: نشر دریا.
متز، آدام (1961). الحضارة الاسلامیة فی القرن الرابع الهجری. تحقیق محمد جابر عبدالعادل، قاهرة.
مجهول المؤلف (1366). تاریخ سیستان. تصحیح محمدتقی بهار، تهران: پدیده خاور، چاپ دوم.
محمد الحوفی، احمد (بی‌تا). الحیاة العربیة من الشعر الجاهلی. بیروت: دارالقلم.
محمد الکومی، محمد (1983). المروءة فی الشعر الجاهلی. القاهرة.
محمد، عبدالعزیز (1997). الفتوة فی المفهوم الاسلامی. مصر: دارالوفاء للطباعة و النشر.
مدرسی، فاطمه (1382). «ایران، خاستگاه فتوت». اطلاعات، 16 آبان، ش 6.
مسعودی، ابوالحسن (1369). مروج الذهب و معادن الجوهر. ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: علمی و فرهنگی.
مناظر، محمدحسن (1369). زندگی اجتماعی در حکومت عباسیان. ترجمه مسعود رجب‌نیا، تهران: علمی و فرهنگی.
وجدی، فرید (1937). دائره المعارف القرن العشرین. جلد 5، قاهره: مطبعة دائرة المعارف، الطبعة الثالثة.
همدانی، میرسید علی (1382). رساله فتوتیه. تصحیح محمد ریاض، به اهتمام عبدالکریم جربزه‌دار، تهران: اساطیر.
یوسفی، غلام‌حسین (1356). ابومسلم؛ سردار خراسان. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
ب. انگلیسی
Cahen, Claude (1991). Futuwwa, Encyclopedia of Islam,vol II.
Bosworth, C. E(1987). “Asawera”, Encyclopedia Iranica.
Zakeri, Mohsen(1995). Sassanid soldiers in Eearly Muslim Society: the origins of “Ayyaran and Futuwwa”. Wiesbaden, HarrassoWitz.
Skjervo, P.O (1987). “Aswaran”,Encyclopedia Iranica.
Ridgeon, Lloyd (2001). Morality and Mysticism in Persian Sufism: A History of Sufi- Futuwwa in Iran, Hardback.
Jacob, Wilson Chacko (2007). Eventful Transformations: Al- Futuwwa between History and the Everyday, Concordia University.
)