1دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد، گروه تاریخ، فرهنگ و تمدن ملل اسلامی
2دانشیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا
تاریخ دریافت: 02 دی 1397،
تاریخ بازنگری: 29 مهر 1398،
تاریخ پذیرش: 05 اسفند 1397
چکیده
اباضیه، از گروه‌های مسلمان ساکن در شمال آفریقا بودند که دولت بنی‌رستم را در سده دوم هجری بنیان نهادند. این دولت، با حمایت‌های بی‌دریغ بربرها و به وسیله عبدالرحمن‌بن‌رستم در مغرب اوسط و در منطقه تاهرت پایهگذاری شد. اباضیان، توجه خاصی به جایگاه امام داشتند و تا کنون، در همه منابع اباضیه، این احترام دیده میشود. به همین جهت، در زمانی که عبدالرحمن‌بن‌رستم در بستر مرگ قرار داشت، شورایی را جهت انتخاب جانشین برگزید. در این شورا، عبدالوهاب به جانشینی برگزیده شد. یکی از اعضای شورا، یزیدبن‌فَندین بود که با این انتخاب مخالفت کرد و به‌تدریج گروهی پیرو او شدند که به نام «نُکّار» مشهور گردیدند. این فرقه، کم‌کم گروهی مستقل و دارای عقاید خاص شد.
مقاله حاضر، درصدد بررسی نام‌های اطلاق‌شده بر فرقه نُکّار، علل و چگونگی شکل‌گیری، جایگاه و سابقه زندگی یزیدبن‌فندین، برخوردهای نظامی نُکّار با اباضیه، دانشمندان نُکّاری‌مذهب و قیام ابویزید مخلدبن‌کیداد نُکّاری است که مهم‌ترین قیام سیاسی نُکّاریه شمرده میشود. در پایان نیز به تناسب اطلاعات تاریخی موجود، رئوس عقاید نُکّاریه را برمیشماریم.
ابتدای صفحه