شیخ نوری, امیرمحمد, رضوی, سیدابوالفضل, جوادینیا, حسن. (1396). روابط مذهبی ایران و عثمانی در دوره نادرشاه افشار. مطالعات تاریخی جهان اسلام, 5(10), 57-78.
امیرمحمد شیخ نوری; سیدابوالفضل رضوی; حسن جوادینیا. "روابط مذهبی ایران و عثمانی در دوره نادرشاه افشار". مطالعات تاریخی جهان اسلام, 5, 10, 1396, 57-78.
شیخ نوری, امیرمحمد, رضوی, سیدابوالفضل, جوادینیا, حسن. (1396). 'روابط مذهبی ایران و عثمانی در دوره نادرشاه افشار', مطالعات تاریخی جهان اسلام, 5(10), pp. 57-78.
شیخ نوری, امیرمحمد, رضوی, سیدابوالفضل, جوادینیا, حسن. روابط مذهبی ایران و عثمانی در دوره نادرشاه افشار. مطالعات تاریخی جهان اسلام, 1396; 5(10): 57-78.
تاریخ دریافت: 23 تیر 1396،
تاریخ بازنگری: 08 مهر 1397،
تاریخ پذیرش: 01 آبان 1396
چکیده
تاکنون پژوهشهای دامنهداری در زمینه پیدایش، خیزش و افول مسائل مذهبی در دوره نادرشاه افشار صورت گرفته است؛ اما هنوز زوایای ناگفته بسیاری نزد مورخان و محققان اسلام وجود دارد. آنچه مقرر است در این وجیزه بررسی شود، زاویهای متفاوت و دغدغهای پنهان برگرفته از این پرسش است که روابط مذهبی ایران و عثمانی در دوره نادرشاه چگونه است؟ نخستین فرضیهای که به ذهن متبادر میشود، آن است که نادر با ابداع مذهب جعفری تلاش میکرد که اوّلاً قلمرو ایران را به پیش از دوران صفوی بازگرداند و ثانیاً خود، مقام برترین حاکم جهان اسلام را کسب کند. در این پژوهش، تصویری کلّی از روابط فکری ـ مذهبی میان ایران و عثمانی از زمان برگزاری شورای مغان، و سپس، مجمع مذهبی نجف و پس از آن، صلح نهایی وی با عثمانی مورد بررسی و دقت قرار میگیرد. در پایان نیز اثبات شده که هدف نادر از برقراری این روابط، رسیدن به توسعهطلبی ارضی و تبدیل شدن به برترین حاکم مسلمان بود؛ هرچند وی به طور کامل به اهدافش نرسید و در نهایت، با عثمانی کنار آمد. روش بررسی در این پژوهش، متناسب با روشهای معمول تاریخی، توصیفی ـ تحلیلی میباشد.
آوری، پیتر، (1389ش)، «افشاریان»، مندرج در: پیتر آوری و دیگران، تاریخ ایران (دوره افشار، زند، قاجار) از مجموعه تاریخ کمبریج، تهران: نشر جامی.
استرآبادی، میرزا مهدی خان، (1384ش)، جهانگشای نادری، به اهتمام سید عبدالله انوار، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1377ش.
ـــــ ، دره نادری، به اهتمام سید جعفر شهیدی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
اعتمادالسلطنه، محمد حسن خان، (1367ش)، تاریخ منتظم ناصری، به تصحیح: دکتر محمد اسماعیل رضوانی، تهران: نشر دنیای کتاب.
باسورث، ادموندکلیفورد، (1381ش)، سلسلههای اسلامی جدید، ترجمه فریدون بدرهای، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
جعفریان، رسول، (تابستان 1389ش)، «گزارشی تازهیاب در باره سقوط صفویه، نادرشاه، روابط با عثمانی و انعکاس اخبار ایران در مکه مکرمه»، پیام بهارستان، بیجا، ش 8.
خواجگی اصفهانی، محمود معصوم، (1368ش)، خلاصة السیر، زیر نظر ایرج افشار، تهران: انتشارات علمی.
دانش پژوه، محمدتقی، (1354ش)، «تسامح و گذشت دینی نادرشاه»، نشریه فرهنگ ایران زمین، بیجا، ش 21.
سویدی، عبدالله بن حسین، (1323ق)، الحجج القطعیة لإتفاق الفرق الإسلامیة، قاهرة: المطبعة الحلبیة.
شاو، استنفورد، (1389ش)، «روابط ایران با امپراتوری عثمانی در سدههای 18 و 19 میلادی»، مندرج در: پیتر آوری و دیگران، تاریخ ایران (دوره افشار، زند، قاجار) از مجموعه تاریخ کمبریج، تهران: نشر جامی.
واله اصفهانی، محمد سیف، (1382ش)، ایران در زمان شاه صفی و شاه عباس دوم، تصحیح و تعلیق و توضیح و اضافات دکتر محمد رضا نصیری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
هنوی، جونس، (1346ش)، زندگی نادرشاه، ترجمه اسماعیل دولتشاهی، تهران: بنگاه ترجمه و نشرکتاب.
Garthwaite, G.R., (2010), “Transition: the end of the old order Iranin the eighteenth century”, in David O.Morgan and Anthony Reid (ed.), the New Cambridge history of Islam, Vol.III: the Eastern Islamic world Eleventh to Eighteenth centuries, Cambridge, 504-525.
Perry, J. R., ''Nadir Shah '', EI 2, Vol. VII, 853-856.
Quinn, Sholeh A., (2010), “Iran under Safavid rule” , in David o. Morgan and Anthony Reid (ed.), the new Cambridge history of Islam ,Vol. III. The Eastern Islamic world Eleventh to Eighteenth centuries, Cambridge, 203-238.
Tucker, Ernest; ''Nadir Shah and the Jafari Madhhab Reconsidered'', Iranian studies , vol.27/ No.1/4, Religion and Society in Islamic Iran during the Pre-Modern Era (1994), Taylor and Francis , ltd.on behalf of International society of Iranian studies.
Tucker, Ernest s. (2006), Nadir Shah's Quest for legitimacy in post- Safavid Iran, university Press of Florida, 2006.