Analyzing the proximity in Haramin Sharifin with an emphasis on the proximity of Iranians during the Safavid period

Document Type : The scientific research paper

Authors

1 .Department of History, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran

2 Department of History, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran

10.22034/mte.2024.17400.1775

Abstract

The proximity of the two holy shrines has had a special place for Muslims for a long time, and most Muslims were trying to achieve this divine grace despite the difficulties of visiting the two holy shrines, and considering the special spiritual and scientific atmosphere of the two cities of Mecca and Medina, they spent a long time to be assigned to the vicinity next to the two holy holy shrines. Based on this, in the present study, an attempt was made to analyze the proximity of Iranians in the Safavid Harams in the Safavid period with a descriptive-analytical method, and to answer this important question, what were the factors of the increase in the number of Iranians in the Safavid Harams in the Safavid Harams, and What did these neighbors do during the period of proximity in Haramin?The findings of the research show that during the Safavid period, the number of Iranian neighbors of the Holy Haram increased significantly, and among the measures taken by the neighbors, the written and non-written works of Iranians attract attention. Compilation and copying of books, renewal of the building of the Kaaba, jurisprudential and narrative permissions, teaching and meetings and scientific circles of Iranian scientists of this period show the depth of the presence of these scholars in the vicinity of the two divine shrines, in such a way that some Iranian scholars played an important role in Mecca. They have played a role in the expansion and development of important sciences such as hadith and jurisprudence

Keywords

Main Subjects


  • آقا بزرگ طهرانی، محمد حسین، (1372). طبقات أعلام الشیعه، به کوشش علی نقی منزوی، قم، انتشارات اسماعیلیان، ج 5.
  • آقا بزرگ طهرانی، (محمد حسین)، (1403ق)، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالأضواء، ج 1و 4.
  • أزرقی، محمد بن عبدالله، (1416ق). اخبار مکه و ما جاء فیها من الآثار، مصحح رشدی صالح ملحس، دارالاندلس، بیروت، ج1.
  • ابن اثیر، عز الدین علی، (1371). الکامل، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، ج 21.
  • ابن ایاس، محمد بن احمد، (1402ق)، بدائع الزهور فی وقایع الدّهور، محقق محمد مصطفی، قاهره، الهیئه المصریه العامه للکتاب
  • ابن خلدون، (1363). تاریخ ابن خلدون، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ج 4.
  • ابن رسته، احمد بن عمر و یعقوبی، احمد بن اسحاق، (1892م). الاعلاق النفیسه و کتاب البلدان، بیروت، دار صادر، ج1.
  • ابن طقطقی، محمد بن علی بن طباطبا، (1360). الفخری، ترجمه محمد وحید گلپایگانی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.
  • ابن مسکویه، ابو علی، (1376). تجارب الامم، ترجمه علی نقی منزوی، تهران، نشر توس، ج 6.
  • ابن هشام، (1375)، زندگانی حضرت محمد صلی الله علیه وآله، ترجمه سید هاشم رسولی، تهران، انتشارات کتابچی، ج2.
  • افوشته ای نطنزی، محمود بن هدایت الله، (1373). نقاوه الآثار فی ذکر الأخیار در تاریخ صفویه، مصحح احسان اشراقی، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.
  • الافندی الاصفهانی، عبدالله بن عیسی،( 1401ق). ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، تصحیح سید احمد الحسینی، قم، مطبعه خیام، ج 5، 2، 1.
  • الامین، السید المحسن ،(1403ق). أعیان الشیعه، تحقیق حسن الامین، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات البیروت، ج 9، 8، 4، 3، 1.
  • البحرانی، شیخ یوسف بن احمد، (بی تا)، لؤلؤ البحرین فی الاجازات و تراجم رجال الحدیث، محقق سید محمد صادق بحرالعلوم، قم، موسسه آل بیت لاحیاء التراث.
  • البلاذری، احمد بن یحیی بن جابر، (1417ق). کتاب جمل من انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دارالفکر، ج 1.
  • الحر العاملی، محمد بن حسن، (1362). أمل العامل فی علماء جبل العامل، تصحیح احمد حسینی شکوری، بغداد، مکتبه الاندلس، ج 4.
  • الحسینی القمی، قاضی احمد بن شرف الدین الحسین، (1383). خلاصه التواریخ، مصحح احسان اشراقی، تهران، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ج 2و 1.
  • الفاسی، محمد بن احمد، (1419ق). العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین، تصحیح محمد عبدالقادر احمد عطا، دار الکتب العلمیه، بیروت، ج 6.
  • باسورث، ادموند کلیفورد، (1381). سلسله های اسلامی جدید راهنمای گاه شماری و تبار شناسی، ترجمه فریدون بدره ای، تهران، مرکز باستان شناسی اسلام و ایران.
  • بلعمی، (1373). تاریخنامه طبری، محقق محمد روشن، تهران، انتشارات البرز، ج 4.
  • بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین، (1374). تاریخ بیهقی، مصحح خلیل خطیب رهبر،تهران، انتشارات، مهتاب، ج 2.
  • ترکمان، اسکندر بیگ، (1382). تاریخ عالم آرای عباسی، مصحح ایرج افشار، تهران، انتشارات امیرکبیر، ج 3، 2، 1.
  • جعفریان، رسول، (1379). صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست، قم، انتشارات پژوهشکده حوزه و دانشگاه، ج 3، 2، 1.
  • جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم، (1385). گلشن ابرار، خلاصه ای از زندگی اسوه های علم و عمل، قم ، نشر معروف.
  • حنبلی، ابن العماد شهاب الدین ابوالفلاح عبدالحی بن احمد العکری، (1406ق). شذرات الذهب، محقق الأرناؤوط، بیروت، دار ابن کثیر، ج 5.
  • حر عاملی ، محمد بن حسن،(1414ق). تفصیل وسائل الشیعه الی حصیل مسائل الشریعه، تحقیق محمد رضا الحسینی جلالی ، قم، موسسه آل بیت علیه السلام لاحیاء التراث، ج 9.
  • خاتون آبادی، سید عبدالحسین الحسینی، (1352). وقایع السنین و الاعوام، مصحح محمد باقر بهبودی، تهران، کتابفروشی اسلامیه.
  • خوانساری اصفهانی، میر سید محمد باقر،(1360). روضات الجنات فی احوال العلما و السادات، ترجمه محمد باقر ساعدی خراسانی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ج 7، 5، 4، 3، 2، 1.
  • دهخدا، علی اکبر، (1377). لغت نامه دهخدا، تهران، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ج 13.
  • ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد، (1413ق). تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، محقق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتب العربی، ج 26.
  • راوندی، محمد بن علی بن سلیمان، (1364). راحه الصدور و آیه السرور در تاریخ آل سلجوق، مصحح محمد اقبال و مجتبی مینوی، تهران، انتشارات امیر کبیر.
  • زمچی اسفزاری، معین الدین محمد، (1338). روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات، مصحح سید محمد کاظم امام، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ج 1.
  • سباعی، احمد، (1385). تاریخ مکه از آغاز تا پایان دولت شرفای مکه 1344، ترجمه رسول جعفریان، تهران، نشر مشعر.
  • صدر، سید حسن، (1429ق). تکمله أمل الآمل، جبل عامل، دارالمورخ عربی، ج 5.
  • صفا، ذبیح الله، (1378). تاریخ ادبیات در ایران، تهران، انتشارات فردوس، ج 5.
  • صفت گل، منصور، (1381). ساختار نهاد و اندیشه دینی در ایران عصر صفوی(تاریخ تحولات دینی ایران در سده های دهم تا دوازدهم قمری). تهران، خدمات فرهنگی رسا.
  • طبری، محمد بن جریر، (1375). تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، انتشارات اساطیر، ج 16.
  • طریحی، فخرالدین محمد، (1362)، مجمع البحرین، تحقیق احمد الحسینی، تهران، نشر مرتضوی، ج1.
  • عاملی، بهاأالدین محمد، (بی تا). کلیات اشعار، به کوشش لامحسین جواهری، بی جا، انتشارات سنایی.
  • عصامی، عبدالملک بن حسین، (1419ق)، سمط النجوم العوالی فی أنباء الاوایل و التوالی، محقق علی محمد معوض و عادل احمد عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیه، ج 4.
  • عمید، حسن، (1389). فرهنگ فارسی عمید، تهران، راه رشد.
  • فعالی، محمد تقی، (1386). اسرار عرفانی حج، تهران، انتشارات مشعر.
  • مجهول المولف، (بی تا). مجمل التواریخ و القصص، محقق ملک الشعرای بهار، تهران، انتشارات کلاله خاور.
  • محقق سبزواری، ملا محمد باقر، (1383). روضه الانوار عباسی(در اخلاق و شیوه کشورداری)، تهران، میراث مکتوب.
  • مستوفی، حمد الله بن ابی بکر بن احمد، (1364). تاریخ گزیده، محقق عبدالحسین نوائی، تهران، انتشارات امیر کبیر.
  • مستوفی بافقی، محمد مفید، (1385). جامع مفیدی، مصحح ایرج افشار، تهران، انتشارات اساطیر، ج 1.
  • مسعودی، ابوالحسن علی بن الحسین، (1374)، مروج الذهب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ج1.
  • معین، محمد، (1381). فرهنگ معین، تهران، کتاب راه نو، ج 2.
  • مقدم، محمد باقر، (1392). اثرآفرینان استرآباد و جرجان(استان گیلان). تهران، موسسه انتشارات کتاب نشر، ج 1.
  • مهدوی، مصلح الدین، (1386). اعلام اصفهان، مصحح غلامرضا نصر اللهی، اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، ج 4.
  • ناجی نصرآبادی، سید محسن، (1387). کتابشناسی شیخ بهائی، مشهد، آستان قدس رضوی، ج 1.
  • نصر آبادی، میرزا محمد طاهر، (1352). تذکره نصرآبادی، مصحح وحید دستگردی، تهران، کتابفروشی فروغی.
  • نظام الملک، حسن بن علی، (1378). سیر الملوک(سیاست نامه)، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  • نوایی، عبدالحسین، (1350). شاه طهماسب صفوی مجموعه اسناد و مکاتبات تاریخی همراه با یادداشت های تفصیلی، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
  • واثقی، حسین، (1389)، التراث المکی(الاجازات، استنساخات، المؤلفات و...)، قم، دانش حوزه.
  • وحید قزوینی، محمد طاهر، (1329). عباسنامه، تصحیح ابراهیم دهگان، اراک، کتابفروشی داوودی.
  • وحید قزوینی، میرزا محمد طاهر، (1383). تاریخ جهان آرای عباسی، مصحح سید سعید میر محمد صادق، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  • هیتمی، أحمد بن محمد بن علی بن حجر،(1417ق). الصواعق المحرقة على أهل الرفض والضلال والزندقة، المحقق: عبد الرحمن بن عبد الله الترکی - کامل محمد الخراط، لبنان، مؤسسة الرسالة، ج 1.

مقاله:

  • جعفریان، رسول، (1382). " خاطراتی از سفرهای حج از دوره صفوی"، نشریه کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شماره 68 و 69، خرداد و تیر، صص 139-133.
  • صفری فروشانی و ابوطالبی، نعمت الله و عمار، (1394)، جایگاه آثار اندیشمندان امامی مکی در گسترش فضای علمی در مکه در قرن 11و 12، فصلنامه علمی و پژوهشی تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، شماره 18، صص 46-7.