The religious and intellectual situation of Imami Shia in Iran compared to the end of the Abbasid Caliphate

Document Type : The scientific research paper

Authors

1 Department of History, Faculty of Humanities, Shiraz University, Iran

2 PhD student of History, of History, Faculty of Humanities, Shiraz University, Iran

10.22034/mte.2021.10444.1432

Abstract

Shiism, one of the two main currents of Islam, has faced various threats and obstacles since the beginning of its life in Iran, and the final period of the Abbasid Caliphate is considered a turning point in this regard. The political and social behavior of the Imami Shiites needs to be re-read along with their religious principles. The Imami Shiites tried to preserve and perpetuate their group identity by taking advantage of the position of Naqibs, the Readers of Manqbat, and influential ministers and using the strategic principle of Taqiyyah, and in this incompatible context with their religious approach, they tried to advance the Shiite political and social base. The results of the research indicate that various factors such as the weakness of the Abbasid caliphate, religious conflicts and the spread of Shiite thought, the decline of deviant Shiite thoughts, the close relationship between Shiism and Sufism, Shiism's adherence to the strategic principle of Taqiyyah, changes in the theoretical foundations of Shiism, and the use of Shiites by The culture of endowment and taking advantage of the institution of ministry is a part of the situation of Shiites in the late Abbasid era. This descriptive and analytical research aims to show the religious and intellectual status of Shia Imamieh in the final era of the Abbasid Caliphate.

Keywords

Main Subjects

Creative Commons License

This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 http://creativecommons.org/licenses/by/4.0

References

  1. فهرست منابع

    1. ابن اثیر، عزالدین، (1385). الکامل فی التاریخ. بیروت: دار صادر-دار بیروت.
    2. ابن‌بابویه رازی، منتجب‌الدین علی، (1366). الفهرست، تحقیق: سید جلال‌الدین محدث ارموی، قم: کتابخانه عمومی آیه الله مرعشی نجفی.
    3. ابن تغری بردی، جمال الدین یوسف، (1342). النجوم الزاهره فی ملوک مصر و القاهره. قاهره، مصر: دارالمکتبه المصریه
    4. ابن خلدون، عبد الرحمن، (1408). تاریخ ابن خلدون. تحقیق خلیل شحاده. بیروت: دارالفکر. چ دوم.
    5. ابوشامه مقدسی، عبدالرحمن بن اسماعیل، (1974). تراجم القرنین السادس و السابع. بیروت، لبنان: دارالجمل. چ دوم.
    6. ابن طقطقی، محمد بن علی، (1361). تاریخ فخری. ترجمه محمد وحید گلپایگانی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
    7. ابن ‌فندق، علی بن زید، (1317). تاریخ بیهق. تهران، ایران: بنگاه دانش.
    8. ابن فوطی، کمال الدین عبدالرزاق، (1416). مجمع الاداب فی معجم الالقاب. تهران: موسسه وزاره الثقافه و الارشاد الاسلامی. چ اول.
    9. آذرنوش، آذر، (1394). «بررسی عملکرد سیاسی- مذهبی نظام الملک در جهت همراه کردن دین و دولت». فصلنامه تاریخ پژوهشی. ش60.
    10. اربلى، عبدالرحمن، سنبط، (بی تا). خلاصة الذهب المسبوک مختصر من سیر الملوک. بغداد: یطلب من مکتب المثنى.
    11. الویری، محسن، (1384). زندگى فرهنگى و اندیشه سیاسى شیعیان از سقوط بغداد تا ظهور صفویه. تهران: دانشگاه امام صادق علیه السلام. چ اول.
    12. ایزدی، حسین، (1391). جایگاه وقف در توسعه تشیع در عصر ایلخانان. فصلنامه تاریخ اسلام،50، 182-151.
    13. بارانی، محمدرضا، (1396). عوامل موثر در ارتقاء جایگاه سیاسی اجتماعی شیعیان امامی در ایران دوره سلجوقی. فصلنامه پژوهش‌های تاریخی، 34.
    14. بیانی، شیرین، (1371). دین و دولت در ایران عهد مغول. تهران، ایران: مرکز نشر دانشگاهی.
    15. بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین، (1362).تاریخ بیهقی. به اهتمام غنی و فیاض. تهران: خواجه.
    16. پطروشفسکی، ایلیاپاولویچ، (1353). اسلام در ایران. ترجمه کریم کشاورز. تهران: انتشارات پیام.
    17. تابنده، نوراله، (1379). تشیع و تصوف و عرفان. مجله عرفان ایران، 7.
    18. جاودان، محمد، (1383). «عالمان شیعه و تصوف». مجله هفت آسمان. شماره 22.
    19. جعفریان رسول، (1391). صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. چ سوم.
    20. جوینی، عطاالملک، (1367). تاریخ جهانگشا. به کوشش محمد بن عبدالوهاب قزوینی. تهران: انتشارات بامداد، چ سوم.
    21. چلونگر، محمد علی، آرمان فروهی، هادی بیاتی، (1395). «بررسی تحلیلی واکنش‌های شیعیان امامیه در برابر اسماعیلیان نزاری در دوره سلجوقیان». پژوهش‌نامه مذاهب اسلامی. سال سوم. شماره 6.
    22. حاکمی، اسماعیل، (1382). آیین فتوت و جوانمردی. تهران: اساطیر.
    23. حسن ابراهیم، ح. (1375). تاریخ سیاسی اسلام. ترجمه عبدالحسین بینش. بی‌جا: ارایه.
    24. خطیب بغدادی، ابوبکر، (بی تا). تاریخ بغداد. تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا.
    25. ربانى گلپایگانى، على، (1385). درآمدى به شیعه شناسى، قم: مرکز جهانى علوم اسلامى. چ دوم،
    26. ساشادینا، عبدالعزیز، (1352). «تشیع و ایرانیان». فصلنامه دانشکده الهیات و معارف مشهد. شماره ۸.
    27. سیدمرتضی، علی بن حسین، (۱۴۰۵). رسائل الشریف المرتضی. قم: دارالقرآن الکریم.
    28. سیوطى، جلال الدین، (بی‌تا). تاریخ الخلفاء. بیروت: دارالکتب العلمیه.
    29. شیبی، کامل مصطفی، (1387). تشیع و تصوف تا آغاز سده دوازدهم هجری. ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگوزلو. تهران: امیرکبیر. چ پنجم.
    30. شیخ حر عاملی، (1409). وسائل الشیعه. قم: موسسه آل البیت. چ اول.
    31. شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، (1400ق)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى، بیروت دار الکتاب العربی.
    32. شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، (1413). المقنعة. قم: کنگره جهانی شیخ مفید.
    33. صفا، ذبیح‌الله، (1363)، تاریخ ادبیات ایران، ج2، تهران: فردوسی.
    34. صفدی، صلاح الدین خلیل ایبک، (1405). الوافی بالوفیات. بیروت: دار الصادر.
    35. طاهری، ابوالقاسم، (1380). تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران از مرگ تیمور تا مرگ شاه عباس. تهران، ایران: علمی و فرهنگی.
    36. عمید زنجانی، عباسعلی، (1389). دانشنامه فقه سیاسی. تهران: دانشگاه تهران.
    37. قزوینی رازی، عبدالجلیل، (1358). نقض معروف به بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض. به اهتمام میرجلال الدین حسینی ارموی محدث. تهران: انجمن آثار ملی. چ اول.
    38. کدیور، جمیله، ( 1378). تحول گفتمان سیاسی شیعه در ایران. تهران، ایران: طرح نو. چ دوم.
    39. محمدی، علی، (1391). «منازعات حنابله با شیعه امامیه در عصر سلجوقی». فصنامه تاریخ و تمدّن اسلامی. سال هشتم شماره پانزدهم.
    40. مختار اللیثى، سمیره، (1396). جهاد الشیعه. بیروت: دار الجیل.
    41. مرتضوی، منوچهر، (1370). مسائل عصر ایلخانان. تهران، ایران: انتشارات آگاه.
    42. مرعشی، ظهیر الدین، (1363). تاریخ طبرستان و رویان و مازندران. تهران: نشر گسترده. چ اول.
    43. مسعودی، علی بن حسین، (بی‌تا). التنبیه و الاشراف. قاهره: دارالصاوی.
    44. نخجوانى، هندوشاه، (1357). تجارب السلف. تصحیح عباس اقبال. تهران: طهورى.
    45. نظام‌الملک طوسی، ابوعلی حسن بن علی، (1372). سیاست‌نامه، تصحیح: عباس اقبال، تهران: اساطیر، چاپ دوم.
    46. نصر، سید حسین، (1386). «نسبت ‌تشیع و تصوف». ترجمه مـحمد سوری. مجله بازتاب اندیشه. شماره 85.
    47. هاجسن، مارشال گ.س.، (1387). فرقه اسماعیلیه. ترجمه فریدون بدره‌ای. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
    48. یاقوت حموى‏، (1995). معجم البلدان. بیروت: دارصادر. چ دوم.

Files

Share

How to cite

Statistics